Leerdoelgericht en thematisch onderwijs

Werken in thema’s

In het primair onderwijs worden vaak vakken of leergebieden in samenhang aangeboden, zoals lezen met wereldoriëntatie, rekenen-wiskunde met kunst en cultuur, moderne vreemde talen met muziek. Je hebt als leraar zicht op de inhouden van meerdere vakken en ziet mogelijkheden voor samenhang: de leerling gaat dan net even anders met de leerstof om.

Denk bijvoorbeeld aan een thema als ‘Water’. Een thema waar klimaat, duurzaamheid, landschap (wereldoriëntatie), maar ook vloeistoffen (mens en natuur) en beweging (dans), constructies en afstanden (rekenen-wiskunde) aan de orde komen. De leerlingen bekijken het thema vanuit verschillende perspectieven en kunnen dat wat ze leren, betekenis geven.

Leerdoelen uit meer leergebieden

Wil je werken aan het combineren van leerdoelen van verschillende leergebieden? Zet dan de leerdoelkaarten van 10-14 in. Verzamel de leerdoelkaarten die leerdoelen bevatten voor het thema dat je wilt gaan uitwerken.

Wil je aan de slag met het thema ‘Water’ dan zul je in elk geval de leerdoelkaarten van de Mens en Maatschappij- en de Mens en Natuurvakken nodig hebben. En daar kun je makkelijk leerdoelen van de kunstvakken aan toevoegen. Omdat je ook bij de kunstvakken onderzoek doet. Ook is het altijd mogelijk om taaldoelen en reken-wiskunde doelen hieraan te koppelen. Leerdoelen op het gebied van onderzoek doen, kunnen gecombineerd worden zodat leerlingen ontdekken dat er verschillende manieren van onderzoek doen, bestaan. Dus hou die overzichten ook bij de hand.

Zorg er wel voor dat je niet meer dan twee leergebieden/vakken aanbiedt binnen een thema of project, dat is voor het overzicht van de leerlingen aan te bevelen.

Zoeken naar doelen in samenhang

Welke doelen van de leerdoelkaarten bied je in samenhang aan? Bekijk de doelen op de leerdoelkaarten en arceer op de leerdoelkaart je keuzes. Eventueel kun je met twee kleuren werken. Doelen die je zeker wilt gebruiken vormen de ene kleur. En mogelijke andere doelen die geschikt zijn voor verdieping of verbreding vormen de andere kleur. Zoek de doelen bij elkaar die het thema representeren. Soms is het een goed idee om eens in een methode te kijken wat er staat over een thema. Vooral om goede ideeën op te doen.

Bij ‘Water’ zijn dat bijvoorbeeld doelen over de eigenschappen van water, de oplosbaarheid van stoffen in water, de scheikundige formule van water en het gebruik van water in voeding, allemaal doelen uit de leerdoelkaarten mens en natuur. Bij de Mens en Maatschappijvakken gaat het over de invloed van water op de aarde en de waterkringloop. Als uitgangspunt kan een kunstwerk ingezet worden om over water te filosoferen: wat als er geen water is? Of ‘Wat kunnen we in de school doen met overtollig water?’

Bewuste keuzes

Kies alleen doelen die echt passen: liever drie doelen die echt gehaald worden dan 10 doelen die ‘onzichtbaar’ zijn. Het is de bedoeling dat er samenhang zit tussen de doelen en dat leerlingen gaan zien dat de doelen een relatie hebben met elkaar.

Bij het thema ‘Water’ kies je bijvoorbeeld voor water in voeding, eigenschappen van water en gaan we ook rekenen met verschillende hoeveelheden water in voeding.

Doelen in leerlingentaal

De meeste doelen op de leerdoelkaarten zijn geschreven in verschillende niveaus. Je kunt leerlingen uitdagen om een niveau moeilijker te proberen. Het is belangrijk om de doelen zo te beschrijven dat duidelijk wordt hoe de doelen behaald kunnen worden, met meetbare handelingswerkwoorden en duidelijke succescriteria. Ontwikkel succescriteria bij de doelen, liefst in samenspraak met de leerlingen.

Lessen

Ontwikkel samen met collega’s of leerlingen het lesmateriaal bij de leerdoelen. Zo blijft het thema helder en wordt ook de samenhang tussen vakken en leergebieden zichtbaar. Hoe wil je de leerdoelen halen en welke vorm van toetsing past het beste? Bespreek dit met de leerlingen.