digitale geletterdheid in de onderwijspraktijk

23 oktober 2023

Adviezen

Voor het versterken van de digitale basisvaardigheden hebben we een aantal adviezen en tips bij elkaar gebracht op vijf gebieden:

Laat jonge kinderen op een speelse manier de digitale wereld ontdekken. Door vroegtijdig aandacht te besteden aan digitale geletterdheid in je onderwijsaanbod, ontwikkelen ze een basis voor digitale vaardigheden. Kijk voor inspiratie naar de aanbodsdoelen op de inhoudskaart voor het jonge kind (pdf, 198 kB).
Werk met een leerlijn met leerdoelen voor digitale geletterdheid. Ontwikkel deze zelf of zoek een bestaande leerlijn die past bij je school/groep en onderwijssituatie.
Zorg voor leermateriaal dat past bij je doelen voor digitale geletterdheid. Bekijk het overzicht van leermaterialen.
Voer het gesprek met leerlingen over actuele onderwerpen uit de digitale wereld. Denk aan nepnieuws, privacy, online veiligheid en het gebruik van digitale media. Vergeet ook niet hun eigen telefoongebruik en online gedrag.
Besteed expliciet aandacht aan veelgebruikte computerprogramma’s en apps. Denk aan het vaardig leren omgaan met tekstverwerken, presenteren en data verwerken.

Ontwikkel als schoolteam of vaksectie een gezamenlijke en gedragen visie op onderwijs in digitale geletterdheid. Zorg bij de visievorming en de opzet van een plan van aanpak voor ondersteuning door een bovenschoolse of externe begeleider.
Stel een i-coach of e-coach aan en formeer een projectgroep binnen de school. Dit biedt een centraal aanspreekpunt en hulp bij de implementatie van digitale geletterdheid.
Zet digitale geletterdheid structureel op de agenda. Denk aan alle relevante overleggen op school en maak schoolbrede afspraken over de implementatie en uit te voeren activiteiten.
Zorg dat de digitale vaardigheden van het schoolteam of de vaksecties op peil zijn. Breng de competenties op het gebied van digitale geletterdheid in kaart. Laat leraren waar nodig hun kennis en vaardigheden vergroten, waardoor ze zelfverzekerder in de klas aan de slag gaan. Denk aan coaching on the job en bij- of nascholing.

Combineer inhouden van digitale geletterdheid in je
onderwijsaanbod. Bijvoorbeeld ‘creëren van digitale content’ en ‘leren werken met de daarvoor geschikte programma’s’, of ‘omgaan met data/digitale informatie’ en ‘beschermen van persoonlijke gegevens/privacy in digitale omgevingen’.
Creëer kansen voor onderwijs in samenhang met andere
leergebieden of vakken. Dit draagt bij aan betekenisvolle leeractiviteiten en structurele aandacht voor digitale geletterdheid.
Geef onderwijs in samenhang waar dat kan, maar soms vraagt een onderwerp om aparte aandacht. Integratie van digitale geletterdheid gaat goed samen met een eigen vak. Waar veel onderwerpen vragen om samenhang, zijn er ook onderwerpen die beter tot hun recht komen in aparte lessen.

Houd zicht op de ontwikkeling van de digitale vaardigheden van je leerlingen. Verzamel gegevens en resultaten die je kunt bewaren in een portfolio.
Gebruik formatief evalueren om het leerproces
van de leerlingen te optimaliseren. Zorg voor een beredeneerd onderwijsaanbod door afstemming van doelen, leeractiviteiten en toetsing.
Zet monitoring en de verzamelde gegevens expliciet in voor kwaliteitsontwikkeling, reflectie en gezamenlijk leren binnen de school. Denk aan de verdere ontwikkeling van de competenties van de leraren.

Werk samen met instellingen en organisaties in de omgeving van de school. Denk aan de lokale bibliotheek, musea en andere culturele instellingen die onderwijs in digitale geletterdheid kunnen ondersteunen.
Betrek het bedrijfsleven bij onderwijs in digitale geletterdheid. Dit draagt bij aan activiteiten in het kader van loopbaanoriëntatie.
Sla de handen ineen met ouders. Gebruik ouderavonden voor het gesprek over digitale geletterdheid en trek samen met ouders op bij de mediaopvoeding van hun kinderen.

Deze adviezen zijn vooral handig bij de derde stap bij het implementeren van digitale geletterdheid in je onderwijs. Zie daarvoor het Stappenplan – basisvaardigheden digitale geletterdheid.