Ken de kaders: 'wat moet' in het curriculum

Om de kwaliteit van het onderwijsstelsel op landelijk niveau te borgen, stelt de overheid inhoudelijke kaders op. Inhoudelijke kaders zijn beschreven in kerndoelen en eindtermen, waarin wettelijk is vastgelegd wat de doelen en inhouden van het onderwijs zijn: voor een vak, vakkencluster of leergebied. Hieronder vind je onder andere informatie over:

Kerndoelen in de onderbouw

In de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn de zogenoemde kerndoelen van kracht.

Examenprogramma’s in het voortgezet onderwijs

In de bovenbouw van het voortgezet onderwijs zijn er per examenvak eindtermen geformuleerd. Afhankelijk van het vak worden die getoetst in een (solitair) schoolexamen en centraal (praktisch) examen. Actuele informatie over de examenprogramma’s en bijbehorende syllabi is te vinden op Examenblad.

Als ‘handreiker’ staan hieronder links naar de examenprogramma’s in 2021 en 2022.

Handreiking schoolexamens

Scholen hebben veel ruimte voor het vormgeven van hun schoolexamens (SE’s). Er zijn veel keuzes om over na te denken: wanneer worden bepaalde vakken getoetst en op welke manier? En hoe worden deze SE’s vervolgens beoordeeld? Scholen houden zich bij deze keuzes wel aan het examenprogramma. De school vertaalt dus zelf ‘wat moet’ en maakt bewuste keuzes bij ‘wat mag’. Voor het schoolexamen zijn per vak handreikingen ontwikkeld waarin je praktische tools en lessuggesties aangereikt krijgt om je onderwijs vorm te geven.

Examens

Wil je je leerlingen nog wat extra ondersteuning bieden tijdens hun voorbereiding op de (her-)examens? Laat ze dan eens een kijkje nemen op lerenvoorhetexamen.nl. Daar kunnen leerlingen oefenen met oude examens en vinden ze handige checklists per vak met de onderwerpen die ze voor het examen moeten beheersen.

LOB

Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) heeft een vaste plek in het examenprogramma. LOB helpt leerlingen zicht te krijgen op hun persoonlijke capaciteiten en interesses en kan een realistisch beeld schetsen van vervolgonderwijs en het bijpassende beroepsperspectief. Op de website van het Expertisepunt LOB vind je onder andere tips om je leerlingen op afstand te kunnen begeleiden bij het keuzeproces.

Leerplan in beeld

Bij het maken van doordachte keuzes met betrekking tot je bestaande leerplan kan je gebruik maken van de informatie op Leerplan in Beeld. Door onder andere het overzicht van doorstroomrelevante stof en keuzeonderdelen kan je je eigen onderwijsprogramma waar nodig aanpassen.

PTA

Met het programma van toetsing en afsluiting (PTA) verantwoordt de school de inrichting van het schoolexamen aan de inspectie (altijd voor 1 oktober indienen). Daarnaast geeft het PTA leerlingen informatie over inhoud, vorm en weging van de verschillende afsluitende (summatieve) toetsen van het desbetreffende examenvak. Voor de verschillende vakken heeft SLO voorbeelduitwerkingen voor de Gespreksleidraad PTA ontwikkeld zoals CKV (docx, 87 kB), Biologie (docx, 88 kB), Economie (docx, 88 kB) en Geschiedenis (docx, 95 kB).

PWS

Het Profielwerkstuk (pws) is voor alle leerlingen, met een uitzondering voor bb/kb-leerlingen, verplicht. Het pws kan gaan over een vakoverstijgend thema dat past binnen het profiel of bijvoorbeeld gekoppeld zijn aan LOB. Vele inspirerende pws-onderwerpen op het gebied van taal en cultuur of exacte wetenschappen zijn al in kaart gebracht en je leerlingen kunnen met hun werkstuk ook nog meedoen aan een wedstrijd!

Referentiekader taal

In het Referentiekader taal staan de referentieniveaus die voorschrijven wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De referentieniveaus gelden voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Voor taal gaat het hierbij om de vier taaldomeinen: mondelinge taalvaardigheid, lezen, schrijven en taalverzorging/begrippenlijst.

ERK

Wil je weten op welk ERK-niveau je leerlingen zouden moeten zijn als het gaat om lezen, schrijven, luisteren en spreken? En heb je behoefte aan een overzicht van wat je dan concreet van hen kunt verwachten? Neem vooral een kijkje in de leerdoelenkaarten voor de onderbouw en bovenbouw. En bekijk ook de streefniveaus voor de verschillende talen.

Referentiekader rekenen

In het Referentiekader rekenen staan de referentieniveaus die voorschrijven wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De referentieniveaus gelden voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Voor rekenen gaat het hierbij om vier domeinen: Getallen, Verhoudingen, Meten & meetkunde en Verbanden.