Componenten van W&T - Wetenschappelijke houding

Werken aan een wetenschappelijke houding: voorleven, stimuleren en herhalen

Wetenschap en technologie richt zich op het verder ontwikkelen van de nieuwsgierigheid, verwondering en de exploratieve houding van kinderen. Deze voor veel kinderen natuurlijke houding vertoont kenmerken (neigingen) die vergelijkbaar zijn met de houding van onderzoekers en ontwerpers. Kinderen willen graag weten, willen dingen begrijpen, willen met iets nieuw komen (innoveren); ze willen iets bereiken, willen delen en zijn kritisch. In het schema hieronder zijn deze neigingen verder uitgewerkt in dimensies en voorbeelden uit de onderwijspraktijk.

Het voorleven door de leraar en door terugkerende passende opdrachten, stimuleren de ontwikkeling van deze houdingsaspecten bij leerlingen. Door kinderen regelmatig iets te laten onderzoeken of ontwerpen ontwikkelen de verschillende houdingsaspecten zich verder. Belangrijk hierbij is dat houdingsaspecten onderwerp van gesprek zijn tussen leerlingen en tussen leerlingen en leraar. Een onderzoekende houding wordt gestimuleerd als een kind een bepaalde basiskennis over een onderwerp heeft. Dit wakkert vaak de interesse aan en de behoefte om ergens meer van te willen weten.

Aspecten van een wetenschappelijke houding

Kinderen ontwikkelen zich verschillend. Belangrijk zijn de interacties van het kind met zijn (sociale) omgeving, zijn interesse en capaciteiten. Er zijn sterke aanwijzingen dat de ontwikkeling van (zeker jonge) kinderen sprongsgewijs verloopt. Daarom is voor de beschrijving van de houdingsaspecten een indeling gehanteerd in maximaal twee leeftijdscategorieën: jongere (groep 1 – 4) en oudere (groep 5 – 8) kinderen.

De uitwerking in termen van gedrag dat kinderen vertonen tijdens W&T-activiteiten, maakt het mogelijk om de houding van leerlingen te observeren. Sommige van deze gedragskenmerken hebben betrekking op het kind zelf (intrapersoonlijk), andere kenmerken uiten zich in de relaties tussen kinderen onderling (interpersoonlijk).

Bronnen

Rijst, R.M. van der, Driel, J.H. van, Kijne, J.W., & Verloop, N. (2007, August). Scientific research dispositions in research, teaching and learning. In J.H.van Driel (chair), University teachers’ conceptions of relations between teaching and disciplinary research. Symposium conducted at the biennial meeting of the European Association of Research in Learning and Instruction, Budapest, Hungary.

Rijst, R.M. van der. (2009). The research-teaching nexus in the sciences: Scientific research dispositions and teaching practice (Proefschrift). Leiden: Universiteit Leiden.