leermaterialen

23 januari 2024

Overzicht voor digitale informatievaardigheden

Zelf een onderzoeksvraag opstellen, zoeken naar betrouwbare (digitale)bronnen, verwerken van alle gevonden informatie en in een presentatie omzetten. Allemaal onderdelen die bij digitale informatievaardigheden aan bod komen. Om je leerlingen daarbij te helpen, kun je ook onderstaande materialen inzetten.

Mis je nog wat of klopt iets niet meer? Neem dan contact op met Emma Oude Egberink (e.oudeegberink@slo.nl).

BiebBoys in de klas - informatievaardigheden

(Bibliotheek Gelderland Zuid)
po 5-8
Gratis lespakketten voor informatievaardigheden mede mogelijk gemaakt door de Koninklijke Bibliotheek en Stichting lezen, in samenwerking met Rijnbrink. Een lespakket bestaat uit een video met benodigde downloads (handleiding, PowerPoint, werkblad, thuisopdracht etc.) 
http://www.biebboys.nl/lespakketten/

Brainy

(Bibliotheek Eindhoven, 2018)
po 5-8, vo 1-2
Online instrument om onderzoek te doen en het proces visueel inzichtelijk te maken. Met onderzoeksbord om bronnen te verzamelen, te verwerken en te beoordelen en mogelijkheden om tussendoor via het digibord presentaties te geven over het onderzoek. De leraar en/of leerlingen bedenken zelf de onderzoeksvragen.
https://dit.isbrainy.nl/

Een schat aan informatie

(Kinheim Uitgeverij, 2007-2012)
po 7-8
Werkboek voor de bovenbouw van het basisonderwijs over informatiebronnen, samenvatten en werkstukken maken. Er wordt uitgelegd waar en hoe informatie gevonden kan worden en hoe deze informatie op een goede manier geselecteerd en gebruikt kan worden.
www.kinheim.com

Find it!

(FutureNL, 2019)
po 6-8
Maak je eigen werkstuk en vind alle info die je zoekt!
Gratis project informatievaardigheden voor de bovenbouw van het basisonderwijs. Het project bestaat uit een projectboek en vijf digibordlessen op Lesson Up.
Leerlingen leren te zoeken naar informatie, verschillende bronnen te raadplegen en deze te beoordelen op bruikbaarheid en betrouwbaarheid. Ook leren ze de informatie om te zetten in eigen woorden en er vervolgens een werkstuk van te maken.
Project is tot stand gekomen in samenwerking met de Bibliotheek.
www.lessonup.com

Leermiddelengids Informatievaardigheden

(De Bibliotheek op school, 2021)
po 5-8, vo 1-6
Online gids voor bibliotheekmedewerkers die hulp biedt bij het kiezen van landelijk beschikbare leermiddelen voor informatievaardigheden. Met de zoekmachine is het mogelijk om leermiddelen op inhoud en inzetbaarheid met elkaar te vergelijken en te selecteren.
https://informatievaardigheden.debibliotheekopschool.nl

Media Makkers

(Reclame Rakkers, 2009)
po 6-8
Lespakket rond verschillende vormen van media en informatiebronnen en het zoeken en selecteren van informatie. Bestaat uit handleiding voor de leerkracht en werkbladen voor de leerlingen.
www.mediaenmaatschappij.nl

Nationale Jeugdkrakercompetitie

(Rijnbrink/De Bibliotheek, 2021)
po 7-8
Jaarlijkse landelijke internetzoekwedstrijd voor leerlingen uit de groepen 7 en 8. De leerlingen werken vijf competitieronden lang aan vijf vragen per week. Ze leren hierbij zelfstandig te zoeken op het web en internet te gebruiken als informatiebron voor het maken van werkstukken.
www.jeugdkrakercompetitie.nl

Pluswerk Prik en Ko; leren zoeken in taal en informatie

(Eduforce, 2015-2016)
po 1-8
Serie werkboeken die leerlingen beter leert zoeken in taal en informatie. Aanvullend aan methode en geschikt voor leerlingen die meer aan kunnen. Per leerjaar is er een werkboek voor de leerling en een handleiding voor de leraar.
www.eduforce.nl

Slim zoeken op internet

(Sprenger, M., 2018)
po 5-8, vo 1-2
Informatie in boekvorm voor iedereen die meer wil weten over zoekmachines en internetinformatie. Alle stappen rond een zoekopdracht in begrijpelijke taal. Met lerarendeel, uitgebreide trefwoordenlijst en per hoofdstuk alle links op de website.
Tweede, volledig herziene druk.
www.slimzoeken.nu

Slimmer zoeken, informatievaardigheden op de basisschool

(SIOB, Kennisnet, Stichting Mijn Kind Online, 2013)
po 6-8
Brochure met praktische tips om kinderen beter te laten zoeken naar on- en offline informatie. Ze leren kritischer naar bronnen te kijken en krijgen suggesties van bibliotheken over hoe je behalve op internet leuke en goede bronnen kunt vinden.
www.mediawijzer.net

SLO voorbeeldmaterialen informatievaardigheden

po 1-2, po 7-8
SLO heeft samen met leraren onderstaande voorbeeldmaterialen ontwikkeld voor informatievaardigheden. Deze voorbeeldmaterialen sluiten aan op de aanbodsdoelen bij informatievaardigheden.

Speurtocht door de krant

(Stichting Nieuws in de klas, 2018)
po 6-8
Werkblad om op zoek te gaan naar de informatie in een krant en in beperkte mate ook bij informatiebronnen op internet.
www.nieuwsindeklas.nl

Vindingwijs

(Bibliotheek Eindhoven)
po 5-8
Tijdens de lessen Vindingwijs zoeken de leerlingen van de middenbouw informatie op betrouwbare, leesbare websites en leren zij hoe ze informatie gestructureerd kunnen verwerken. In de bovenbouw ervaren de leerlingen het verschil tussen websites en lezen de informatie kritisch. Ook gaan zij op zoek naar de maker van de website, is de maker wel deskundig? Een mediacoach begeleidt de lessen.
https://eindhoven-edu.op-shop.nl/77/vindingwijs?location=

Webdetective

(Rijnbrinkgroep, 2013)
po 7-8, vo 1-2
Website waarmee kinderen leren hoe je kritisch naar informatie kijkt, hoe je de juiste vragen stelt en hoe je optimaal gebruik kunt maken van onder andere Google. Met internetspeurtocht en lerarenhandleiding. Er kan ook meegedaan worden met de landelijke internetzoekwedstrijd: De Jeugdkrakercompetitie.
www.webdetective.nl

Wie vindt het snelst antwoord?

(De Sterrenschool, 2011)
po 4-8
Opzoekquiz waarbij leerlingen in groepjes aan de slag gaan: wie zoekt het snelst en het handigst? In de leeractiviteit gaat het om de volgende doelen: 1. De leerlingen kunnen verschillende zoekstrategieën bedenken; 2. De leerlingen kunnen verschillende zoekstrategieën efficiënt inzetten in diverse situaties.
http://maken.wikiwijs.nl

WikiKids

(Kennisnet, 2006-2013)
po 6-8
WikiKids is een Nederlandstalige internetencyclopedie voor en door kinderen. Met behulp van het werkboek leren leerlingen omgaan met WikiKids. Met een deel voor onderwijs.
De twee belangrijkste doelen van WikiKids zijn: 1. Kinderen maken artikelen die passen in een encyclopedie; 2. Kinderen vinden informatie die ze kunnen gebruiken voor spreekbeurten en werkstukken.
www.wikikids.nl

Wikiwijs - Digitale geletterdheid po-vo-(v)so

(Kennisnet)
po 1-8, vo, (v)so
Open lesmateriaal, tips en informatie voor de vier domeinen van digitale geletterdheid: ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden, mediawijsheid en computational thinking. Voor primair onderwijs is er ook het initiatief App Noot Muis,  een verzameling lesideeën die digitale geletterdheid verbindt aan taalonderwijs op de basisschool. En speciaal voor het (v)so is er een themapagina met leermaterialen rond thema's zoals: veiligheid en privacy, nep en echt, zoeken en vinden.
https://www.wikiwijs.nl/startpagina/dgpovo/