Preambule

23 september 2021

De preambule maakt deel uit van het Besluit vernieuwde kerndoelen WPO.

​"Basisonderwijs bevordert brede vorming van kinderen. Het onderwijs richt zich op de emotionele en verstandelijke ontwikkeling, op de ontwikkeling van de creativiteit en het verwerven van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. De kerndoelen zijn een operationalisering hiervan. Het geheel van samenhangende en daarom doorgenummerde kerndoelen geeft een beeld van het inhoudelijk aanbod van het basisonderwijs. De kerndoelen in deze opsomming zijn ingedeeld in hoofdstukken voor Nederlandse taal, Engelse taal, Friese taal, rekenen en wiskunde, oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie, en bewegingsonderwijs. Kerndoelen zijn streefdoelen. Ze geven aan wat iedere school in elk geval nastreeft bij leerlingen. Daarbij kunnen drie kanttekeningen geplaatst worden.
In de eerste plaats omschrijven de doelen het eind van een leerproces, niet de wijze waarop ze bereikt worden. Met andere woorden, kerndoelen doen geen uitspraken over didactiek. Gezien het karakter van het basisonderwijs dienen leraren een beroep te doen op de natuurlijke nieuwsgierigheid en de behoefte aan ontwikkeling en communicatie van kinderen, en deze te stimuleren. Door een gestructureerd en interactief onderwijsaanbod, vormen van ontdekkend onderwijs, interessante thema's en activiteiten worden kinderen uitgedaagd in hun ontwikkeling.

In de tweede plaats dienen inhouden en doelen zo veel mogelijk op elkaar te worden afgestemd, verbinding te hebben met het dagelijks leven en in samenhang te worden aangeboden. In concreet onderwijs zijn doorgaans doelen uit verschillende hoofdstukken tegelijk van belang. Taal bijvoorbeeld komt voor bij alle vakken. Aandacht voor cultuur is niet beperkt tot het kunstzinnig domein. Omgaan met informatietechnologie geldt voor alle gebieden.

In de derde plaats dient er aandacht te worden besteed aan doelen die voor alle leergebieden van belang zijn: goede werkhouding, gebruik van leerstrategieën, reflectie op eigen handelen en leren, uitdrukken van eigen gedachten en gevoelens, respectvol luisteren en kritiseren van anderen, verwerven en verwerken van informatie, ontwikkelen van zelfvertrouwen, respectvol en verantwoordelijk omgaan met elkaar, zorg voor en waardering van de leefomgeving." (Rijksoverheid: Kerndoelenboekje, p. 7 t/m 9)

Toelichting op de preambule

Binnen het leergebied kunstzinnige oriëntatie wordt een beroep gedaan op de brede ontwikkeling van leerlingen. Dit worden ook wel de brede vormingsdoelen genoemd. Kunstzinnige oriëntatie draagt op specifieke wijze bij aan deze brede vorming omdat het brede spectrum aan vaardigheden tijdens culturele en kunstzinnige activiteiten nadrukkelijk aan de orde is. Door de belevingswereld van leerlingen centraal te stellen en ze kennis te laten maken met hun culturele omgeving, door ze daar op te laten reflecteren en door ze dit te laten delen met anderen, wordt er een beroep gedaan op de sociaal-emotionele en de culturele ontwikkeling van kinderen. Een brede oriëntatie op kunst en cultuur, waarbij ruim aandacht is voor het creatieve proces, brengt de ontwikkeling van creativiteit op gang en helpt de creativiteit (verder) te ontwikkelen. Doordat leerlingen binnen het leergebied kunstzinnige oriëntatie ook hun lichaam gebruiken (bijvoorbeeld door te dansen, te zingen of te schilderen) ontwikkelen zij eveneens hun motorische vaardigheden. Het unieke van het leergebied kunstzinnige oriëntatie is daarbij dat leerlingen zich leren uit te drukken in een kunstzinnige taal. De kunstzinnige taal betreft hier de manier waarop verbeelding wordt vormgegeven met behulp van de kennis, vaardigheden en attitudes van de kunstzinnige vakdisciplines.