Over aanbodsdoelen

21 maart 2022

Formulering van aanbodsdoelen

Bij de uitwerking van de inhouden is gekozen voor een actieve formulering van de aanbodsdoelen. Aan de hand van deze doelen wordt zowel gewerkt aan kennis, vaardigheden als de ontwikkeling van houding. Elk aanbodsdoel geeft een onderwerp én ook een richting voor de aanpak van dat onderwerp in de onderwijspraktijk. Daarmee wordt met aanbodsdoelen actief leren gestimuleerd. Het komt tegemoet aan de leerontwikkeling van een kind die naast het verwerven van kennis en vaardigheden ook de ontwikkeling van denkwijzen en werkwijzen omvat. De actieve formulering sluit daarnaast ook aan op de ontwikkeling van zowel de lagere als de hogere denkvaardigheden.

Aanbodsdoelen tussen kerndoelen, leerdoelen en lesdoelen

Aanbodsdoelen bevinden zich op het niveau tussen kerndoelen en leerdoelen.

Doelen op vier niveaus

Zoals in de figuur weergegeven vormen de kerndoelen het wettelijk kader voor het primair onderwijs (samen met de referentieniveaus van taal en rekenen). Waar de kerndoelen globaal geformuleerd zijn, geven de aanbodsdoelen een kader met inhouden waaraan je kunt denken bij de verschillende kerndoelen. Hiermee wordt inzichtelijk gemaakt waar de leraar met de leerlingen aan werkt.
Aan de hand van aanbodsdoelen kunnen passende leerdoelen worden geformuleerd in schooleigen leerlijnen of er wordt gebruik gemaakt van leerlijnen in een methode. De aanbodsdoelen en leerlijnen vormen de basis voor een beredeneerd aanbod met ruimte voor activiteiten en te gebruiken lesmateriaal passend bij de leerlingen en de te bereiken doelen.

Aanbodsdoelen en beheersingsdoelen

Net zoals kerndoelen dat doen, beschrijven aanbodsdoelen het aanbod bij onderwerpen. Ze geven aan wat een school kan aanbieden, maar zeggen daarbij niet wat een kind precies moet kennen of kunnen. Er zit dus geen beheersingscomponent in. Vanuit aanbodsdoelen kunnen beheersingsdoelen worden geformuleerd. Daarbij kan elk aanbodsdoel leiden tot verschillende beheersingsdoelen, afhankelijk van wat men vindt dat (bepaalde) kinderen moeten kennen en kunnen. Ook kunnen de aanbodsdoelen helpen bij het bepalen van succescriteria waarmee helder wordt wanneer een leerling het geformuleerde beheersingsdoel in voldoende mate heeft bereikt.

Aanbodsdoelen en curriculum.nu

In 2018-2019 is op initiatief van een coördinatiegroep uit het veld door leraren en schoolleiders ondersteund door andere experts gewerkt aan voorstellen voor de herziening van het curriculum voor po en vo-onderbouw. Voor negen gedefinieerde leergebieden bestaan deze voorstellen steeds uit een visie, grote opdrachten met een beschrijving van de essentie van het leergebied en de uitwerking van deze grote opdrachten in de vorm van bouwstenen met kennis en vaardigheden. Deze voorstellen zijn bedoeld als basis voor de verdere uitwerking naar nieuwe kerndoelen en eindtermen voor het funderend onderwijs in Nederland. In de volgende fase zal SLO in opdracht van de minister toewerken naar de feitelijke bijstelling van de kerndoelen en eindtermen. Daarbij worden de resultaten van curriculum.nu ingebracht. Lees meer hierover op actualisatie kerndoelen.

Zoals gezegd bevinden aanbodsdoelen zich tussen kerndoelen en leerdoelen/lesdoelen. Dit zal ook na de ontwikkeling van nieuwe kerndoelen het geval zijn. Als de nieuwe kerndoelen uiteindelijk gereed zijn, zullen de aanbodsdoelen een plek krijgen onder de nieuwe kerndoelen. Afhankelijk van de formulering en keuzes die bij deze kerndoelen worden gemaakt, zal dit in de praktijk betekenen dat aanbodsdoelen in het ene geval in een vergelijkbaar cluster blijven, maar ook hier en daar anders geordend kunnen worden. En waar nodig zullen er ook aanvullende aanbodsdoelen komen.