bovenbouw havo-vwo
In de bovenbouw van havo en vwo zijn jongeren tussen de veertien en negentien jaar. Veel jongens zitten in deze periode nog volop in de groei. De meeste meisjes zijn aan het einde van deze periode volgroeid. De volwassen vormen van het lichaam zijn vaak niet in overeenstemming met hun emotionele ontwikkeling.
Jongeren zijn onzeker over hun uiterlijk en daarom besteden ze er vaak extra aandacht aan. Hun onzekerheid verbergen ze regelmatig achter bravoure en uiterlijk vertoon. Er is geen sprake van een emotioneel stabiele situatie.
Bij jongeren van –zestien tot zeventien jaar zijn de hersendelen voor het maken van weloverwogen keuzes nog niet uitgerijpt, terwijl ze al wel moeten kiezen voor een vervolgstudie. In deze periode worstelen veel jongeren met zichzelf en hun omgeving.
Verstandelijk maken deze jongeren in deze periode een sterke groei door. Het vermogen abstract te denken, complexe causale verbanden te leggen en zekerheden ter discussie te stellen, leidt tot nadenken over samenlevings- en zingevingsvraagstukken. Hun emotionele ontwikkeling houdt daarmee vaak geen gelijke pas.
De waarden en normen van jongeren komen steeds vaker overeen met die van een subgroep.
Veel jongeren zijn bezig met het verder ontwikkelen en ontdekken van hun seksuele identiteit en hun seksuele voorkeur. Ze experimenteren met relaties en doen seksuele ervaring op. Hoewel jongeren nu duidelijker weten of ze hetero-, bi- of homoseksueel zijn, hebben ze te maken met vooroordelen in hun omgeving.
Steeds minder jongeren gebruiken genotmiddelen.
Luisteren naar harde muziek kan leiden tot gehoorbeschadiging, maar over het algemeen wordt dit veel later pas ontdekt. Jongerenlopen veel kans op ongevallen tijdens het sporten.