Oriëntatie op jezelf en de wereld - Mens en samenleving - kerndoel 38
De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
Toelichting
Scholen zijn verplicht aandacht te besteden aan de inhouden van kerndoel 38 maar mogen zelf kiezen welke leerlijnen en tussendoelen per bouw zij formuleren. Deze leerlijnen en tussendoelen zijn voorbeeldmatige, niet verplichte, uitwerkingen die scholen kunnen gebruiken om hun onderwijs vorm te geven. Deze leerlijnen en tussendoelen zijn in 2012 ontwikkeld met Rutgers, expertisecentrum seksualiteit, en afgestemd met leraren.
zingeving Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
- gebruiken/leefgewoonten
- feestdagen
Inhoud voor: groep 3 en 4
- gebruiken/leefgewoonten
- feestdagen
- godsdienstige feesten
- godsdienstige verhalen
- godsdienstige gebruiken
Inhoud voor: groep 5 en 6
- gebruiken/leefgewoonten
- feestdagen
- godsdienstige feesten
- godsdienstige verhalen
- godsdienstige gebruiken
- (verhalen over) belangrijke mensen uit een religie
- christendom
- de centrale plaats van de kerk
- manieren van eten (joden en moslims geen varkensvlees; hindoes vaak vegetarisch)
- jodendom
Inhoud voor: groep 7 en 8
- gebruiken/leefgewoonten
- feestdagen
- godsdienstige feesten
- godsdienstige verhalen
- godsdienstige gebruiken
- (verhalen over) belangrijke mensen uit een religie
- christendom
- de centrale plaats van de kerk
- manieren van eten (joden en moslims geen varkensvlees; hindoes vaak vegetarisch)
- jodendom
- islam
- hindoeïsme
- humanisme
- vrijheid van geloof
seksualiteit Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
- betekenis en verschillende uitingsvormen van seksualiteit (bijv. liefde uiten)
- passend taalgebruik bij praten over seksuele onderwerpen
- gevoelens (intimiteit, plezier, opwinding) die positief zijn en vrij van dwang of pijn
Inhoud voor: groep 3 en 4
- betekenis en verschillende uitingsvormen van seksualiteit (bijv. liefde uiten)
- passend taalgebruik bij praten over seksuele onderwerpen
- gevoelens (intimiteit, plezier, opwinding) die positief zijn en vrij van dwang of pijn
- liefde en verliefdheid
- tederheid
- seksuele gevoelens
Inhoud voor: groep 5 en 6
- betekenis en verschillende uitingsvormen van seksualiteit (bijv. liefde uiten)
- passend taalgebruik bij praten over seksuele onderwerpen
- gevoelens (intimiteit, plezier, opwinding) die positief zijn en vrij van dwang of pijn
- liefde en verliefdheid
- tederheid
- seksuele gevoelens
- seks in de media (ook internet)
- genot, plezier en lust bij aanraken eigen lichaam
- geslachtsgemeenschap
Inhoud voor: groep 7 en 8
- betekenis en verschillende uitingsvormen van seksualiteit (bijv. liefde uiten)
- passend taalgebruik bij praten over seksuele onderwerpen
- gevoelens (intimiteit, plezier, opwinding) die positief zijn en vrij van dwang of pijn
- liefde en verliefdheid
- tederheid
- seksuele gevoelens
- seks in de media (ook internet)
- genot, plezier en lust bij aanraken eigen lichaam
- geslachtsgemeenschap
- seksuele handelingen en contact
- seksuele geaardheid
- seksueel gedrag van jonge mensen (veranderlijkheid van seksueel gedrag)
- plezier, masturbatie, orgasme
- verschillen tussen seksuele identiteit en biologische sekse
welzijn en seksuele rechten Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
- prettige en onprettige lichamelijke ervaringen
- seksueel misbruik
- verantwoordelijkheid van volwassenen voor de veiligheid van kinderen
Inhoud voor: groep 3 en 4
- prettige en onprettige lichamelijke ervaringen
- seksueel misbruik
- verantwoordelijkheid van volwassenen voor de veiligheid van kinderen
- seksuele rechten van kinderen (informatie, seksuele en relationele vorming, lichamelijke integriteit)
Inhoud voor: groep 5 en 6
- prettige en onprettige lichamelijke ervaringen
- seksueel misbruik
- verantwoordelijkheid van volwassenen voor de veiligheid van kinderen
- seksuele rechten van kinderen (informatie, seksuele en relationele vorming, lichamelijke integriteit)
- seksualiteit als positief onderdeel van gezondheid en welzijn
- ziekten gerelateerd aan seksualiteit
- seksueel geweld en agressie
Inhoud voor: groep 7 en 8
- prettige en onprettige lichamelijke ervaringen
- seksueel misbruik
- verantwoordelijkheid van volwassenen voor de veiligheid van kinderen
- seksuele rechten van kinderen (informatie, seksuele en relationele vorming, lichamelijke integriteit)
- seksualiteit als positief onderdeel van gezondheid en welzijn
- ziekten gerelateerd aan seksualiteit
- seksueel geweld en agressie
- verschillen in individuele behoeften aan intimiteit en privacy
- symptomen, risico's en gevolgen van onveilige, onprettige en ongewenste seks (soa, hiv, ongewenste zwangerschap, psychologische gevolgen)
- verschillende vormen van seksueel misbruik, hoe voorkom je het en waar zoek je hulp?
- verschillende soorten gezonde en ongezonde relaties (invloed van (gender-) ongelijkheid op de relatie)
- seksuele rechten zoals vastgesteld door IPPF (International Planned Parenthood Federation) en WAS (World Association for Sexual Health)
sociale en culturele invloeden Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
- verschillen voortkomend uit sekse, cultuur, leeftijd
Inhoud voor: groep 3 en 4
- verschillen voortkomend uit sekse, cultuur, leeftijd
- sekserollen
- culturele verschillen, overeenkomsten, kenmerken en uitingen
Inhoud voor: groep 5 en 6
- verschillen voortkomend uit sekse, cultuur, leeftijd
- sekserollen
- culturele verschillen, overeenkomsten, kenmerken en uitingen
- seksuele diversiteit, identiteit, respect
Inhoud voor: groep 7 en 8
als groep 5/6 +
- verschillen voortkomend uit sekse, cultuur, leeftijd
- sekserollen
- culturele verschillen, overeenkomsten, kenmerken en uitingen
- seksuele diversiteit, identiteit, respect
- invloed van sociale druk van anderen, media, pornografie, cultuur, religie, sekserolopvattingen en sekserolverwachtingen, wetten en sociaal-economische status op seksuele besluiten, partnerschappen en gedrag