Friese taal - mondeling onderwijs - kerndoel 17 - Groep 1 en 2 - Doorkijkje

Doorkijkje

De Tsjelke, de Bloemkelk en the Calyx

Bij het betreden van het plein springt de wapperende schoolvlag van De Tsjelke meteen in het oog. Tsjelke betekent (bloem)kelk. De naam staat symbool voor de ontplooiing van kinderen en ook voor het geven van een geborgen en veilig gevoel.

Er werken tien leraren op deze school met circa 100 leerlingen, waarvan ongeveer 95% Friestalig is. "Wanneer je voorbij zou gaan aan deze thuistaal, zou je kinderen tekort doen," vertelt directeur Hans de Haan. In 1997/1998 is de school daarom ook deel gaan nemen aan het project De trijetalige skoalle. Bij binnenkomst van de school is dit meteen zichtbaar: er hangen diverse kaartjes in drie talen. Op de deuren bijvoorbeeld zijn drie kaartjes onder elkaar geplakt: duwen, triuwe en push. En zo is er een famkeshûske en een meisjeswc. Ook in de lokalen hangen kaartjes met woorden in twee of drie talen. Op de rode kaartjes staat altijd het Nederlandse woord, op de groene kaartjes de vertaling in het Fries en op de blauwe kaartjes staat hetzelfde woord in het Engels. Deze kleuren worden zo steeds consequent voor de drie talen gebruikt.

In groep 1 t/m 6 is de verhouding tussen het gebruik van het Fries en Nederlands 50-50. In groep 7/8 komt het Engels als vak en voertaal erbij. De verhouding wordt dan 40-40-20. De drie talen worden niet alleen als vak gegeven, maar worden ook als instructietaal bij andere vakken gebruikt. Dit gebeurt bij de expressievakken, maar ook bij wereldoriëntatie en rekenen.

In groep 1/2 wisselen Friese en Nederlandse weken elkaar af. Wanneer het de Friese week is, is dat te zien aan het Friese vlaggetje. De dagen van de week zijn op kaartjes geschreven; op de ene kant in het Fries, op de andere kant in het Nederlands. In de Friese week hangen de Friese kaartjes aan de lijn. De volgende week worden de kaartjes omgedraaid. Dan zijn de Nederlandse woorden zichtbaar. Er hangen veel meer kaartjes in het lokaal met Friese woorden, o.a. line, met op de achterkant lijn en boven de computer bungelt een kaartje met kompjûter, met op de achterkant computer.

"Starten met het project in groep 1 en 2 was niet zo lastig," vertelt Hans de Haan. Het omschakelen van praten, vertellen en voorlezen in het Nederlands naar praten, vertellen en voorlezen in het Fries bleek niet een zodanig grote stap te zijn (ook doordat de leraren het Fries goed beheersen).

(...)

De ouders zijn positief over het taalbeleid op De Tsjelke. De ervaring is dat ouders van Nederlandstalige kinderen vaak nog positiever zijn dan de Friestalige ouders. Zij vinden het leren van het Fries een verrijking voor hun kinderen. Ook in de communicatie met de ouders voert het team hun visie op meertaligheid consequent door: het mededelingenblaadje dat eens in de drie weken verschijnt, krijgen ouders afwisselend in het Nederlands en het Fries. Krijgen ze de mededelingen in het Fries, dan hangt er een Nederlandse vertaling op het bord in de hal. Krijgen ze het blaadje in het Nederlands, dan hangt er een Friese vertaling.

Bron: Paus, H. & Oosterloo, A. (2004) Interview bij een bezoek aan OBS. De Tsjelke, Holwerd.