Kinder- en mensenrechten

Waar heb je als kind recht op als je vlucht voor oorlog of geweld? Wat zijn je rechten als je als kind leeft met een handicap? Waarom mag je in Nederland nog niet werken als je elf jaar bent en in andere landen wel?
Wil je met jouw leerlingen aan de slag met kinder- en mensenrechten en ben je op zoek naar lesmateriaal? Hieronder vind je een uitgebreid overzicht van korte- en langere lessenseries.

26000 Gezichten in de klas, Stichting Social Image, 2021. Doelgroep: po 7-8, vo 1-2 
Gratis lesmateriaal waarmee leerlingen kennismaken met de wereld van jonge asielzoekers. Filmpjes en lesbeschrijvingen met diverse werkvormen rond vluchten en leven tussen hoop en wanhoop. Drie lessen (+ extra les) voor po en vier lessen voor vo.

Aan de slag met Armoede, Young Crowds, 2020. Doelgroep: po 7-8 
Gratis lespakket om armoede bespreekbaar te maken in de klas. Het bestaat uit een werkboekje voor leerlingen, een handleiding, brief voor ouders en digitaal platform met onder andere extra digitale opdrachten (filmfragmenten en interactieve opdrachten).

BUIT in de klas, Noord-Holland Samen Veilig, 2022. Doelgroep: po 7-8, vo 
Doel: bewustwording van verschillende vormen van uitbuiting en jongeren weerbaarder maken tegen uitbuiting. In het lespakket komen de thema’s ‘criminele uitbuiting’ en ‘seksuele uitbuiting’ aan bod. Daarbij bekijken jongeren een film en kunnen ze via een app gesprek ‘praten’ met de personages uit die film.

Digitale Kinderrechten Toolkit, Stichting Digital Child Rights, 2023. Doelgroep: po 8, vo 1-6
Toolkit met tools waarmee leerlingen in de leeftijd tussen 10 en 18 jaar zich bewust worden van hun rechten en plichten in de digitale wereld. Ze leren nadenken over hun digitale gedrag, deel te nemen aan en hun mening te geven over tien Digitale Kinderrechten Thema’s.

Film in de klas, Movies that Matter. Doelgroep: po 5-8, vmbo 1-4, havo/vwo 1-6, mbo
Het medium film als middel om de kennis en de houding van jongeren ten aanzien van mensenrechten positief te beïnvloeden. Geselecteerde films voor het onderwijs met daarbij ontwikkeld lesmateriaal zijn gratis beschikbaar voor docenten.

Film in de klas - filmlessen over 75 jaar vrijheid, Kunstgebouw - Beeldung, 2020, Doelgroep: po 6-8, pro
Aan de hand van film met leerlingen in gesprek over oorlog, mensenrechten en vrijheid. Met gratis lespakketten. Bekijk deze flyer.

Four Freedoms in de klas- Brede inspiratie voor Burgerschapsonderwijs, Roosevelt Four Freedoms, 2021. Doelgroep: po 7-8, vo 1-6, mbo 
Te downloaden (of te bestellen) lesboek met achtergrondinformatie en zeven volledig uitgewerkte inspiratielessen rond de Vier Vrijheden van Franklin D. Roosevelt: Vrijheid van meningsuiting, Vrijheid van godsdienst, Vrijwaring van gebrek en Vrijwaring van vrees. De focus ligt op vaardigheden als retorica, onderhandelen, kritisch denken en heel goed luisteren. Met links naar video's, PowerPoints, opdrachten en werkbladen.

Gastles over kinderrechten,Unicef Nederland. Doelgroep: po 7-8
Unicef geeft gastlessen over kinderrechten. Daarbij leren leerlingen over kinderrechten, hun mening te vormen en delen en gaan zij aan de slag met een poster waarop zij laten zien welke kinderrechtenthema's zij belangrijk vinden.

​Goals2030, BissBiss-educatie, 2022. Doelgroep: po 7-8 
Lesmateriaal waarmee leerlingen op een creatieve manier kennismaken met de 17 werelddoelen en zich meer bewust worden van de wereld om hen heen. Het bestaat uit 70 (opdracht)kaarten en een website met actuele filmpjes en informatie. De opdrachten zijn vakoverstijgend en sluiten aan bij burgerschapsonderwijs. Voorbeelden van opdrachten zijn: het watergebruik onderzoeken van de toiletten op school; in gesprek gaan over kinderrechten en rappen over discriminatie.  Een workshop is ook mogelijk.

Habitat lespakket basisschool, Habitat for Humanity, 2017. Doelgroep: po 3-8
​Lespakket over de betekenis van een (t)huis voor mensen overal ter wereld. Basisles: Iedereen een thuis. Verdiepingsles: Wereldwijd wonen. Lesmateriaal: prezi voor digibord, werkbladen, poster, handleiding, sponsorpakket. Gastles is ook mogelijk.

Ken je rechten, Unicef. Doelgroep: po 6-8 
Het gratis Ken je rechten-lesmateriaal bestaat uit o.a. werkboekjes, een handleiding en digiles. Met vragen als 'Mag jouw moeder meelezen op je telefoon?' maken kinderen op een speelse manier kennis met kinderrechten. Tijdens de les staat de klas stil bij wat zij nodig hebben om op te groeien. De lessen sluiten aan op de kerndoelen wereldoriëntatie en burgerschapsonderwijs.

KidsRights Kinderrechtenlespakket, Stichting KidsRights, 2018. Doelgroep: po 7-8, vo 1
Verhalen van de Kindervredesprijswinnaars waarmee  kinderen leren wat hun rechten inhouden, en wat zijzelf kunnen doen om op te komen voor deze rechten. Handleiding en lespakket zijn online beschikbaar of gratis te bestellen.

Kinderarbeid? No kidding!, Fonds Bestrijding Kinderarbeid (FBK), 2023. Doelgroep: po 7-8 
Adventure game en lespakket over de productie van alledaagse producten, de kinderarbeid en hoe je kinderarbeid kunt tegengaan. Voorjaar 2023 beschikbaar.

Kinderen die gewoon kind willen zijn, Amnesty International. Doelgroep: po 5-8 
Door het invullen van een paspoort, het bekijken van een korte animatiefilm, het beantwoorden van kijkvragen en het doen van een spel, leren de leerlingen over kinderrechten.

Kinderrechtenkrant - Wat jij moet weten, De Kleine Ambassade, 2020 Doelgroep: po 7-8, vo 1-2 
Door scholen gratis aan te vragen krant met informatie voor leerlingen over kinderrechten. In elke editie staat een recht uit het Internationale Kinderrechtenverdrag centraal. Zoals het recht op extra bescherming voor kinderen met een beperking. Bij de krant horen een digitale schoolplaat, filmpje, een lesbrief voor leerkrachten en gespreksbrief voor ouders.

Kinderrechten Filmfestival, Unicef Nederland. Doelgroep: po 6-8 
Leerlingen krijgen de kans om te leren over de kinderrechten door zelf een korte speelfilm te maken over een kinderrecht dat zij belangrijk vinden. De leerlingen spelen zelf mee in de film, die wordt begeleid door filmcoaches van Hollywood in de Klas. De films gaan in première op het populaire Youtube-Kanaal van het filmfestival. Meedoen aan het Unicef Kinderrechten Filmfestival duurt één dagdeel en is kosteloos.

KinderrechtenReis, Amnesty International. Doelgroep: po 7-8, vo 1 
Werkboekje met wereldkaart en stickers, waarmee leerlingen kennis maken met de kinderrechten. De Tijdreis speelt zich af in Nederland door de geschiedeniscanon heen. Leerlingen ontdekken dat kinderen in Nederland niet altijd rechten hadden. Met de WereldReis ontdekken ze dat kinderen in veel landen niet van alle kinderrechten kunnen genieten.

Klokhuis: Amnesty en mensenrechten, Amnesty International. Doelgroep: po 6-8 
Deze Klokhuis-aflevering geeft uitleg over mensenrechten en het werk van Amnesty. Leerlingen maken de kijkvragen bij de aflevering. Deze zijn gratis te bestellen bij Amnesty.

Kwink voor burgerschap en mensenrechten, Kwink - College voor de Rechten van de Mens, 2019. Doelgroep: po 1-8
​Leerlijn burgerschap en mensenrechten, voor onder-, midden- en bovenbouw. Volledig online en gratis te downloaden lessen. Bekijk het lesschema.
De volgende inhouden worden uitgewerkt: vrijheid en gelijkheid, solidariteit en inspraak, democratische cultuur, identiteit, diversiteit, solidariteit, digitaal samenleven, duurzaamheid, globalisering, technologisch burgerschap en denk- en handelwijzen. Per les vijf stappen: start (introductie lesinhoud en activeren kennis); uitleg( filmpjes en informatie); oefenen (basistechnieken en 21e-eeuwse vaardigheden); terugkijken (evaluatie); en nu? (burgerschap en mensenrechten ontdekken op school en onderzoeken in de samenleving).

Lessen voor het basisonderwijs, Liliane fonds. Doelgroep: po 1-8
Gratis lesmaterialen rond het thema 'kinderen met een handicap in arme landen'. Er zijn beeldverhalen met begeleidende teksten voor de onderbouw en filmpjes met opdrachten en documentaires voor de bovenbouw. Ook sport- en speltips en benodigdheden voor een speciale gymles zijn aan te vragen.

Samen met Laura voor Warchild, KlasseTV, Doelgroep: po 7-8
Lespakket over oorlogskinderen. Leerlingen leren over de problematiek van verlaten oorlogskinderen en ondernemen zelf actie om deze oorlogskinderen te helpen. Vijf lessen: Opgroeien in oorlog; Vluchten voor de oorlog; Werk, school, recht; Onderzoek & presentatie; Kom in actie!

Tekenen voor Vrede: 100 manieren om de wereld mooier te maken, Stichting Vredeseducatie, 2019. Doelgroep: po 4-8, vo 1-2
Boek en website met 100 werkvormen en inspirerende ideeën om met leerlingen vrede en vrijheid te maken en zo burgerschap vorm te geven.

Toolbox Mensenrechten op school, College voor de Rechten van de Mens (i.s.m. diverse partijen), 2018. Doelgroep: po, vo
​Gratis te downloaden.
Deel A Mensenrechten: geeft handvatten om binnen vier schooldomeinen aan de slag te gaan (schoolbeleid, omgaan met elkaar, in de klas, klas- en schoolomgeving).
Deel B Schoolbreed aan de slag: biedt tips, tricks en tools om mensen- en kinderrechten concreet op school gestalte te geven.
Deel C Werkvormen: bevat 45 korte en langer durende werkvormen die (direct) in de klas uitgevoerd kunnen worden. Niveau 3-18 jaar.

Unicef-loop, Unicef. Doelgroep: po.
Kant en klaar materiaal om een sportief evenement te organiseren waarbij kinderen in Nederland zelf in actie komen voor hun leeftijdsgenoten wereldwijd. In een handboek wordt aan de hand van een stappenplan toegelicht hoe een UNICEF-loop organiseerd kan worden. Op de website staat vermeld voor welk doel de Unicef-loop wordt georganiseerd.

Vluchten voor de oorlog, Amnesty International. Doelgroep: po 7-8 
Met dit lespakket maken leerlingen kennis met Majid, Esra en Ghatim. Wat betekent het voor een kind om op de vlucht te slaan? Door middel van filmpjes, vragen en opdrachten wordt de koppeling gemaakt met kinderrechten.

War Child 2021, War Child i.s.m. Kidsweek in de klas. Doelgroep: po 1-8
Lessen over de situatie van kinderen in oorlog en wat War Child voor die kinderen doet. Ze ervaren zélf de kracht en het belang van de spel- en sportactiviteiten die bijdragen aan hun eigen sociaal-emotionele ontwikkeling. De lessen van deze doorlopende leerlijn staan op LessonUp.

Wereldwijs met Lot, Stichting Lot's Foundation, 2024. Doelgroep: po 1-8
Educatief platform dat maart 2024 wordt gelanceerd. Met jaarlijks ongeveer honderd nieuwe (les)activiteiten voor burgerschap, kinderrechten en cultuur voor groep 1-8 van de basisschool. Er zijn complete lessen, nieuwe thema’s, lessen voor korte lesmomenten of activiteiten om aan deel te nemen met leerlingen. Storytelling vormt het vertrekpunt van alle activiteiten.

Write for rights, Amnesty International. Doelgroep: po 6-9, vo 
Ieder jaar voert Amnesty tussen 20 november (Kinderrechtendag) en de kerstvakantie actie voor personen wiens mensenrechten geschonden worden. Schrijf met je klas een kaartje om steun te betuigen, of een brief aan een regering om te vragen om verandering. Als school kan je een actiepakket bestellen, met een lesbrief, groetenkaarten, voorbeeldbrieven, pennen, een brievenbus en posters.