Digitaal burgerschap
Ook in de digitale wereld worden leerlingen geconfronteerd met vraagstukken rond privacy, waarheidsvinding, discriminatie, in- en uitsluiting en macht.
Digitaal burgerschap gaat over participatie en identiteit, ook online. Leerlingen kunnen meedenken en -praten over de effecten van die digitale wereld op hun eigen (online) leven, het sociale- en politieke leven en over de ethische aspecten daarvan.
Veel lesmaterialen die voor mediawijsheid (als onderdeel van digitale geletterdheid) zijn ontwikkeld kunnen hieraan bijdragen.
Een overzicht daarvan is op deze pagina te vinden.
Enkele specifieke lesprogramma's voor digitaal burgerschap vind je hier:
DIGIT-vo: Digitaal burgerschap, Instruct Uitgeverij, 2022. Doelgroep: pro, vmbo 1-3, havo/vwo 1-3
Zeven lessen. Bij elke les is een project waarin leerlingen – zelfstandig of in groepjes – praktisch aan de slag gaan met de onderwerpen: digitale maatschappij, digitale media, desinformatie en internettrollen, digitale media en democratie, digitale identiteit, digitaal communiceren, cybercrime en veiligheid.
Digitaal burgerschap, Stichting FutureNL en Stichting Digisterker, 2021. Doelgroep: vmbo 3-4
Gratis lespakket over de rol die de overheid speelt bij werk, inkomen en onderwijs. In vijf lessen leren de leerlingen over de invloed van technologische vernieuwingen op burgerzaken, verkeersregels en identiteit. De lessen zijn ook te gebruiken als aanvulling op Doe je digiding! Iedere les in LessonUp duurt één lesuur en bevat een docentenhandleiding, een lesbrief voor de leerlingen en slides voor op het scherm.
Doe je digiding! Jongeren en de digitale overheid - (v)mbo, Stichting Digisterker, 2019-2021. Doelgroep: vmbo 4, PRO, MBO 1
Online lesprogramma om de digitale zelfstandigheid (informatievaardigheden, mediawijsheidcompetenties) van jongeren te vergroten en hen beter voor te bereiden op de omgang met de (taal van de) digitale overheid. Sluit aan bij vakken als maatschappijleer, burgerschap en loopbaanoriëntatie (lob). Acht modules van een blokuur:
1. Overheid, burger en DigiD (aanvragen en activeren)
2. Identiteit (paspoort en ID-kaart aanvragen)
3. Bijbaan (inkomstenbelasting terugvragen)
4. Sturderen op mbo (studiefinanciering en OV)
5. Verkeer en vervoer (rijbewijs, voertuig etc.)
6. Zorg (-verzekering en -toeslag)
7. Bank en geldzaken (bankrekening openen, online fraude, online shoppen en lenen)
8. Wonen (huurwoning zoeken, huurtoeslag aanvragen, rechten en plichten)
Demo-module Identiteit is al vast te bekijken.
Ook kunnen jongeren terecht op Digidingen-desk.nl een website met eenvoudige achtergrondinformatie, stappenplannen, instructiefilmpjes en concrete tips voor hulp. De website bevat ook informatie voor ouders en professionals, zodat zij de jongeren waar nodig kunnen ondersteunen.
Vanaf november 2022 is er ook een speciale versie voor praktijkonderwijs beschikbaar.
De Internethelden, Bureau Jeugd & Media, 2020. Doelgroep: VO 1-3
Gratis te downloaden lessenreeks van vijftien lessen over online veiligheid en digitaal burgerschap. De lessen zijn gebundeld in de vijf thema’s:
- Verstandig delen – Nadenken voordat je informatie deelt met anderen: wat, wanneer, hoe en met wie.
- Val niet voor vals – Het kritisch beoordelen van online teksten (zoals phishing en nepnieuws).
- Beveilig je geheimen – Jezelf beschermen tegen online risico’s, zoals cyberpesten, gehackt worden en oplichterij.
- Met aardig doen kom je verder – Je fatsoenlijk gedragen: vriendelijk, respectvol en met begrip voor andermans privacy.
- Blijf er niet mee zitten – Hulp vragen in lastige situaties: bij wie en hoe.
Er zijn nieuwe lessen toegevoegd o.a. over digitaal welzijn, online pesten en het zien van schokkende beelden.
Masterclass Medialogica, HUMAN en Beeld & geluid. Doelgroep: VO, MBO
Interactieve les met daarin aandacht voor de wisselwerking tussen publieke opinie, politiek en media en hoe ze onze kijk op de werkelijkheid soms dramatisch beïnvloeden.