Actualisatie van de kerndoelen

Waarom worden de kerndoelen geactualiseerd?

De huidige kerndoelen zijn niet actueel en ruim geformuleerd. Dit geeft onduidelijkheid bij leraren over wat moet en mag en leidt tot werkdruk en overladenheid. Met concrete en actuele kerndoelen kunnen we leerlingen voorbereiden op het vervolgonderwijs en hun plek in de maatschappij.

In september 2023 leverde SLO in opdracht van het ministerie van OCW de conceptkerndoelen voor Nederlands (pdf) en rekenen en wiskunde (pdf) op. De conceptkerndoelen burgerschap en digitale geletterdheid zijn begin maart 2024 opgeleverd. Ook wordt gewerkt aan een advies over de toekomst van het Referentiekader Taal en Rekenen.

Begin 2023 maakte de minister van primair en voortgezet onderwijs de tussenbalans op met betrekking tot de voortgang van de conceptkerndoelen Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid. De minister heeft SLO de opdracht gegeven om de kerndoelen van de vijf leergebieden moderne vreemde talen, mens en maatschappij, mens en natuur, kunst en cultuur en bewegen en sport te gaan actualiseren. Deze teams zijn na de zomer van 2023 begonnen met hun ontwikkeljaar.

In 2024 heeft het ministerie van OCW SLO  de opdracht gegeven (pdf, 186 kB) om ook voor Caribisch Nederland de kerndoelen te actualiseren.

Hoe gaat de actualisatie in zijn werk?

Het onderwijsveld wordt op verschillende manieren bij de actualisatie betrokken, SLO voert regie op het gehele proces. Zowel de werkopdracht (pdf, 198 kB) en de opdrachtbrief (pdf, 97 kB) van 2022 als de werkopdracht (pdf, 2.9 MB) en de opdrachtbrief (pdf, 90 kB) van 2023 vanuit OCW zijn hierbij leidend.

Waar moeten de geactualiseerde kerndoelen aan voldoen?

De werkopdracht geeft aan dat geactualiseerde kerndoelen aan moeten sluiten bij actuele ontwikkeling in samenleving en onderwijs. Daarnaast dienen kerndoelen concreter te worden, zodat ze beter aangeven wat leerlingen moeten kennen,  kunnen en ervaren. Zo wordt de opdracht aan de school verhelderd. De geactualiseerde kerndoelen beschrijven waar leerlingen mee in aanraking moeten komen (aanbod), welke inspanning er van hen verwacht wordt met het oog op ervaringen en wat ze uiteindelijk moeten beheersen.

Wie actualiseren de kerndoelen?

Voor de verschillende leergebieden zijn aparte teams ingericht. Deze teams bestaan uit leraren po, leraren vo, vakexperts en curriculumexperts en worden aangestuurd door een onafhankelijke procesregisseur. De teams ontwikkelen in twaalf maanden conceptkerndoelen. Bij de start kregen de teams werkinstructies, zodat ze gericht aan het werk kunnen met de inhoud van het leergebied en helder is welke kaders en kwaliteitscriteria uit de werkopdracht gelden.

Hoe wordt het onderwijsveld verder betrokken?

Ieder team krijgt een advieskring, die bestaat uit een vertegenwoordiging van de onderwijspraktijk. De advieskring geeft het team feedback en reflecteert op de conceptkerndoelen. Het team kan de advieskring ook inzetten als zij extra expertise nodig heeft voor de ontwikkeling van de kerndoelen. Zo zorgen we ervoor dat er uiteindelijk conceptkerndoelen worden opgeleverd die gedragen worden door het onderwijsveld.

Hoe wordt de kwaliteit geborgd?

Om de kwaliteit van de tussenproducten en het proces te waarborgen heeft SLO naast de advieskring ook interne kwaliteitszorg ingericht. Deze kwaliteitszorg bestaat uit twee onderdelen: het monitorteam en de expertpoule.

Welke plek hebben basisvaardigheden in dit proces?

Er is veel aandacht voor het versterken van basisvaardigheden van leerlingen. Als leerlingen de basisvaardigheden onvoldoende beheersen, worden ze geconfronteerd met problemen in het (vervolg)onderwijs en het functioneren in de maatschappij. Basisvaardigheden moeten ook structureel goed omschreven staan in het curriculum. Daarom worden allereerst de kerndoelen geactualiseerd van leergebieden die een duidelijke relatie hebben met de basisvaardigheden. Het gaat om de bestaande leergebieden Nederlands en rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid, waar op dit moment nog geen samenhangende sets kerndoelen voor zijn.

Wat betekent dit voor het (voortgezet) speciaal onderwijs?

De geactualiseerde kerndoelen primair onderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs gelden straks ook voor een deel van het (voortgezet) speciaal onderwijs. De klankbordgroep specifieke onderwijsbehoeften toetst de tussenproducten van de teams van de kerndoelen op haalbaarheid en herkenbaarheid voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Daarnaast zullen er nog aparte, meer functionele kerndoelen ontwikkeld worden voor leerlingen die zeer moeilijk leren of leerlingen met een meervoudige beperking met uitstroomprofielen arbeidsmarkt of dagbesteding. Een expertgroep gaat met de actualisatie van deze sets kerndoelen aan de slag.

Wat betekent de actualisatie voor Caribisch Nederland?

Het ministerie van OCW heeft SLO de opdracht gegeven om de kerndoelen voor Caribisch Nederland te actualiseren. De geactualiseerde kerndoelen zijn de onderlegger voor Caribisch Nederland. De talen Engels, Papiamentu en Nederlands, hebben op de eilanden een andere status dan in Europees Nederland. Daarom zijn er voor deze talen beredeneerde aanpassingen nodig voor Bonaire, Saba en Statia. Een kernteam met curriculumexperts van SLO, docenten en experts uit Caribisch Nederland gaan hiermee aan de slag na de zomer van 2024.

Contactpersoon: Mirjam Brand, m.brand@slo.nl.