Publicaties

Internationale verbondenheid, verdraagzaamheid en solidariteit zijn belangrijke doelstellingen voor scholen met het UNESCO-schoolprofiel. Om dit profiel verder te kunnen ontwikkelen heeft SLO samen met het Europees Platform een kwaliteitskader ontwikkeld. Het kader heeft verschillende functies: - Kwaliteitsborging: het bieden van een richtsnoer voor (zelf)evaluatie van de wijze waarop de UNESCO visie wordt vormgegeven in de school. - Inhoudelijke inspiratie: het zichtbaar maken van kernelementen van het UNESCO-aanbod en hoe die te realiseren in de school. - Monitoring: door middel van zelfevaluatie de voortgang van het ontwikkeltraject monitoren. - Collegiale uitwisseling: het bieden van een gezamenlijk referentiekader voor uitwisselingvan ervaringen, praktijken en materialen met andere UNESCO-scholen in het UNESCOscholennetwerk

Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'. Centraal staat daarbij "de bereidheid en het vermogen om deel uit te maken van de gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren". Op de vraag wat hier precies wel en niet mee bedoeld wordt, gaat de overheid niet uitvoerig in: het is de bedoeling dat scholen zelf invulling geven aan het overheidsbeleid. Een gemeenschappelijk leerplankader kan eenstemmigheid over doel en inhoud van actief burgerschap bevorderen. Hiertoe heeft SLO het initiatief genomen. In deze verkennende nota worden de begrippen actief burgerschap en sociale integratie nader omschreven, op basis van een analyse van nationaal en internationaal onderwijsbeleid. Het resultaat is een leerplankader voor burgerschapsvorming in het funderend onderwijs. In de uitwerking is uitgegaan van de leeftijdsgroep van 4 tot 16 jaar.

Om de aandacht voor mensenrechteneducatie een meer structurele en duurzame plaats te geven in het onderwijs is door het ministerie van Buitenlandse Zaken en in overleg met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan SLO gevraagd om mensenrechten voorbeeldmatig uit te werken als onderdeel van het leerplanvoorstel actief burgerschap en sociale integratie. Met een dergelijke leerplankundige uitwerking van mensenrechten als onderdeel van burgerschap, wordt gestreefd naar meer inzicht in en overeenstemming over kernelementen voor mensenrechteneducatie en naar een meer zichtbare samenhang met burgerschap. Een vervolgstap is om te kijken hoe leermiddelen aansluiten en benut kunnen worden bij het in de praktijk brengen van deze kernelementen. In deze leermiddelenanalyse zijn exemplarisch tien leermiddelen onderzocht om zicht te krijgen op aanknopingspunten voor de invulling van mensenrechteneducatie.

Om de aandacht voor mensenrechteneducatie een meer structurele en duurzame plaats te geven in het onderwijs is door het ministerie van Buitenlandse Zaken en in overleg met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan SLO gevraagd om mensenrechten voorbeeldmatig uit te werken als onderdeel van het leerplanvoorstel actief burgerschap en sociale integratie. Met een dergelijke leerplankundige uitwerking van mensenrechten als onderdeel van burgerschap, wordt gestreefd naar meer inzicht in en overeenstemming over kernelementen voor mensenrechteneducatie en naar een meer zichtbare samenhang met burgerschap. Het voorliggende curriculumvoorstel gaat in op de beleidscontext en geeft een toelichting op de structuur van het leerplan. In een drietal bijlagen zijn de leerplannen voor het basisonderwijs en de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs opgenomen.

Deze publicatie is een herziening van 'Een basis voor burgerschap : een inhoudelijke verkenning voor het funderend onderwijs' (2006). De inhoudelijke keuzes voor burgerschapsvorming zijn hierin aangescherpt, en er is een eerste voorstel voor een kernleerplan opgenomen. Dit kernleerplan heeft het eindniveau van havo/vwo als uitgangspunt genomen. Deze publicatie richt zich op scholen, ontwikkelaars en schoolondersteuners die in hun werkkaders zoeken om hun activiteiten op het gebied van burgerschapsvorming af te bakenen en richting te geven. In de uitwerking is uitgegaan van de leeftijdsgroep van 4 tot 16 jaar.

Dit rapport formuleert adviezen met betrekking tot de herinrichting van het vak informatica in de bovenbouw van het havo en vwo, zodat het vak actueler en aantrekkelijker wordt voor leerlingen en kan blijven aansluiten bij wetenschappelijke en maatschappelijke vernieuwingen. Het rapport bevat informatie, afkomstig uit een literatuurstudie, een landelijke enquête onder informaticadocenten, interviews met informaticadocenten en een raadpleging van informaticadeskundigen binnen en buiten het voortgezet onderwijs.

In 2009 is het vernieuwde examenprogramma maatschappijwetenschappen opgeleverd aan de minister van OCW. In het schooljaar 2011-2012 zijn acht havopilotscholen gestart met het nieuwe programma in het vierde leerjaar havo. In de eindevaluatie van de pilot is onderzocht in hoeverre de beoogde vakvernieuwing maatschappijwetenschappen voor havo in een haalbaar, uitvoerbaar en toetsbaar leerplan resulteert. Op basis van de deel- en eindconclusies is een aantal aanbevelingen voor doorontwikkeling geformuleerd. De aanbevelingen zijn geordend aan de hand van het curriculaire spinnenweb, en hebben betrekking op visie, leerdoelen en -inhouden, leeractiviteiten, docentrollen, bronnen en materialen, groeperingsvorm en toetsing.

Met ingang van 2015 komt er een eind aan de tijdelijke afwijking die eruit bestond dat het centraal examen geschiedenis betrekking had op domein A en C. Vanaf 2015 heeft het centraal examen betrekking op domein A en B, dus op Historische vaardigheden en Oriëntatiekennis van de tien tijdvakken. Om de implementatie van dit nieuwe centraal examen te monitoren heeft SLO onderzocht op welke wijze docenten vorm geven aan het examenprogramma, welke keuzes zij maken met betrekking tot de leerstofordening en het PTA. Ook is onderzocht in hoeverre docenten en leerlingen tevreden zijn over het nieuwe programma en welke knelpunten zij ervaren.

In 2009 is het vernieuwde examenprogramma maatschappijwetenschappen opgeleverd aan de minister van OCW. In het schooljaar 2011-2012 zijn acht pilotscholen in vwo 4 gestart met het nieuwe programma. In de eindevaluatie van de pilot is onderzocht in hoeverre de beoogde vakvernieuwing maatschappijwetenschappen voor vwo in een haalbaar, uitvoerbaar en toetsbaar leerplan resulteert. Op basis van de deel- en eindconclusies is een aantal aanbevelingen voor doorontwikkeling geformuleerd. De aanbevelingen zijn geordend aan de hand van het curriculaire spinnenweb, en hebben betrekking op visie, leerdoelen en -inhouden, leeractiviteiten, docentrollen, bronnen en materialen, groeperingsvorm en toetsing.

In 2009 zijn de nieuwe examenprogramma's maatschappijwetenschappen voor havo en vwo aangeboden aan de minister van OCW. In twee pilots heeft SLO een evaluatieonderzoek opgezet om de haalbaarheid van deze vernieuwde examenprogramma's in kaart te brengen. Deze publicatie bevat het eindadvies over landelijke implementatie van het nieuwe examenprogramma maatschappijwetenschappen havo en vwo. Het advies is gebaseerd op de conclusies zoals geformuleerd in de evaluatierapporten van de examenpilots maatschappijwetenschappen havo (2010-2013) en vwo (2010-2014). In deze evaluatierapporten werd onderzocht in hoeverre de beoogde vernieuwing van het examenprogramma maatschappijwetenschappen voor havo en vwo resulteerde in een haalbaar, uitvoerbaar en toetsbaar leerplan.