Zoeken - zoekresultaten
verfijn de resultaten
Nellianne van Schaik is docent Nederlands op het Calvijn College in Goes. Zij stelde zich de afgelopen tijd de bovenstaande vraag en deelt met ons haar overwegingen. Leerplanontwikkelaar Gerdineke van Silfhout reflecteert erop.
Formatief evalueren geeft leraar en leerlingen inzicht in het leerproces en kan bijdragen aan het versterken van basisvaardigheden. Dat is de ervaring van Monique Marckmann, intern begeleider op openbare basisschool De Kring in Haarlem. Het bovenbouwteam van basisschool De Kring heeft deelgenomen aan de pilot teamgidsen formatief evalueren van SLO. De teamgidsen geven een basis om een gezamenlijke visie op formatief evalueren te vormen.
Hoe zorg je er als leerkracht voor dat leerlingen weten waar zij naartoe werken, dat zij weten wat zij al kunnen en wat zij nodig hebben om het leerdoel te behalen? Wanneer en hoe geef je als leerkracht zinvolle feedback? Hoe bepaal je vervolgstappen? En ook: hoe betrek je de leerlingen bij hun leren en geef je hen verantwoordelijkheid voor hun eigen leren? Formatief evalueren biedt leerkracht en leerlingen inzicht in het leerproces. In dit document gaan we in op wat formatief evalueren precies inhoudt en hoe je het kunt inpassen in je onderwijs. We illustreren dit met voorbeelden uit de praktijk.
Hoe zorg je er als leraar voor dat leerlingen weten waar zij naartoe werken, dat ze weten wat ze al kunnen en wat ze nodig hebben om het leerdoel te behalen? Wanneer en hoe geef je als leraar zinvolle feedback? Hoe bepaal je vervolgstappen? En ook: hoe betrek je de leerlingen bij hun leren en geef je hen verantwoordelijkheid voor hun eigen leren? Formatief evalueren biedt leraar en leerlingen inzicht in het leerproces. Dit document gaat in op wat formatief evalueren precies inhoudt en hoe de leraar het kan inpassen in de onderwijspraktijk.
De meeste leraren zullen de leesontwikkeling van hun kinderen volgen via leesvaardigheidstoetsen uit het leerlingvolgsysteem of uit methodes. Deze toetsen zijn summatief: je beoordeelt wat de leerling bereikt heeft aan het eind van een programmaonderdeel of bepaalde leerstof.
Verhalend ontwerpen doet een groot beroep op de betrokkenheid van kinderen. Als leerkracht benut je de natuurlijke nieuwsgierigheid van ieder kind om samen met hen een verhaal te vertellen. Jij maakt het begin en de rode draad en nodigt de kinderen uit om daar hun eigen ideeën aan toe te voegen om het verhaal af te maken. Zo stimuleer je eigenaarschap bij kinderen over hun eigen leer- en ontwikkelproces. Dit uitgewerkte voorbeeld laat zien hoe de principes van formatief evalueren verweven kunnen worden in de onderbouw van het primair onderwijs. Na een korte toelichting op verhalend ontwerpen en formatief evalueren wordt een stappenplan gepresenteerd dat de onderwijsinhouden en de pedagogische en onderwijskundige ideeën over goed onderwijs met een formatieve insteek bijeenbrengt.
Formatief evalueren geeft leerlingen meer grip op hun leerproces. Maar hoe vertaal je als docent de (toets)resultaten van leerlingen naar instructie-op-maat in de klas? Samen met pilotscholen, universiteiten en lerarenopleidingen ontwikkelde SLO een training formatief toetsen voor het voortgezet onderwijs. Docent Marianna de Kuijer: “Het is interessant om te merken dat het beter kan, ook als je al lang voor de klas staat.”
Door de corona-epidemie heeft formatief evalueren een impuls gekregen. Het thuisonderwijs van dit voorjaar dwong veel docenten op zoek te gaan naar andere manieren om te zien of leerlingen de stof oppakken en beheersen. Die formatieve aanpak blijft in het nieuwe schooljaar behouden, zo blijkt uit een rondgang langs drie scholen.
Formatief evalueren is een didactische aanpak waarbij de leraar met de leerlingen leerdoelen en succescriteria verhelderen, achterhalen waar de leerlingen staan ten opzichte van deze doelen en nagaan hoe zij een gewenste situatie bereiken. Door middel van literatuuronderzoek en de analyse van een drietal praktijkvoorbeelden in het voortgezet onderwijs wordt uiteengezet hoe formatief evalueren effectief in de klas kan worden vormgegeven. Daarbij ligt de focus vooral op de eerste fase, het verhelderen van leerdoelen en succescriteria.