Oriëntatie op jezelf en de wereld - Ruimte - kerndoel 47 - Groep 7 en 8 - Doorkijkje
De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
Doorkijkje
Heuvels in het landschap
De kinderen hebben op de grondsoortenkaart gekeken waar stuwwallen voorkomen. Ze gaan daarna op de overzichtskaart van Nederland opzoeken hoe hoog het daar is. Ze vinden onder andere:
- Utrechtse heuvelrug (+69m NAP)
- Veluwe (+106m NAP)
- Nijmegen (+96m NAP)
- Montferland (+93m NAP)
- Twente (+85m NAP)
De leraar laat een paar foto's zien van die gebieden en laat de kinderen nadenken over de vraag: "Denk je dat deze heuvels het gevolg zijn van de natuur of van menselijke activiteit?".
Zij laat de kinderen aan de hand van bronnen in groepjes informatie verzamelen en ordenen over de ontstaansgeschiedenis door het opschuivende landijs/ enorme gletsjers die vanuit Scandinavië tijdens de ijstijd het noorden van Nederland bedekten.
Onderwerpen waarover de kinderen informatie opzoeken en verwerken in een verhaal zijn bijvoorbeeld:
- Het hoe en waarom van die enorme gletsjers en de toen heersende temperatuur;
- Het toenmalige planten en dierenleven in Nederland;
- Waar de kust van Nederland toen lag (de Noordzee lag droog);
- En hoe het dus komt dat er nog steeds resten van mammoeten worden opgevist.
De groepjes lezen hun verhaal aan elkaar voor.
Toelichting: Landschap
Alles om ons heen is landschap. Een veel gehanteerde tweedeling is:
Natuurlandschap:
een landschap dat (vooral) gevormd is door processen in de natuur, bijvoorbeeld een rivierenlandschap, een hooggebergtelandschap. Het enige (nog echte, zegt men), natuurlandschap in Nederland is het waddenlandschap.
Cultuurlandschap:
een landschap dat gevormd is door ingrijpen van de mens, bijvoorbeeld een stads-/dorpslandschap, een droogmakerij/IJsselmeerpolder, ingedijkt land, enzovoort.
Eigenlijk is er in Nederland altijd sprake van een combinatie van beiden, bijvoorbeeld een es- en brinkdorplandschap op een stuwwallenlandschap of een polder (landschap) op een veen- of zeekleilandschap.
Toelichting: Grondsoort
Het materiaal waaruit de bodem bestaat: zand, klei, leem, löss, veen, grind, hard gesteente (van verschillende samenstelling).
