Friese taal - Schriftelijk onderwijs - kerndoel 21

• verhalende teksten, vooral expressief
  (bijv. bij tekeningen, briefjes en kaarten voor anderen, verhalen/boekjes)
• af en toe informatieve teksten
  (bijv. berichtjes met eigen nieuws voor op het nieuwsprikbord)
• af en toe instructieve teksten
  (bijv. recepten)
• en verder: teksten die functioneel zijn voor eigen (spel)activiteiten:
  lijstjes (bijv. een boodschappenlijstje voor de winkelhoek of een bestellijst voor de 'bakker') , menukaarten, uithangborden, reclameborden

• verhalende teksten ( (persoonlijke) verhalen, gedichtjes, briefjes en kaarten voor anderen)
• eenvoudige informatieve teksten (bijv. berichten  of antwoorden op vragen)
• af en toe ook instructieve teksten (bijv. recepten of korte gebruiks- of gedragsaanwijzingen)

• verhalende teksten
  (bijv. verhalen, gedichten, brieven, e-mails)
• informatieve teksten
  (bijv. verslagen, eenvoudige werkstukken, observaties van bijvoorbeeld diergedrag en proefjes)
• instructieve teksten
  (bijv. recepten, een speurtocht, een routebeschrijving, gebruiks- of gedragsaanwijzingen)
• betogende teksten
  (bijv. een boekverslag)

• naast verhalende, informatieve en instructieve teksten
  (bijv. een handleiding, een draaiboek) ook betogende teksten (bijv. een boekbespreking, een recensie over een tv-programma, een ingezonden brief, een oproep, een leus op een spandoek, reclame)

• schrijfdoelen hebben vooral betrekking op plezier verschaffen en op informeren

• schrijfdoelen hebben vooral betrekking op informeren en plezier verschaffen; ook op instrueren

• schrijfdoelen hebben betrekking op informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen

als groep 5/6

• (losse) woorden (bijv. labels, lijstjes of bij een tekening)
• zinnen (bijv. bij een tekening of op een kaart of briefje)

• korte teksten met meestal één inhoudselement, vaak met een chronologische opbouw

• langere teksten met diverse inhoudselementen en meerdere (+ complexer) tekststructuren

• langere teksten met diverse inhoudselementen en meerdere
  (+ complexer) tekststructuren

• schrijven is vooral:
  • schrijven via tekenen
  • schrijven via krabbelen
  • schrijven via letterachtige vormen
  • schrijven via letter-/tekenreeksen
  • schrijven via spontane spelling
• schrijven is ook naschrijven en nastempelen, en typen op de computer

• zinnen zijn kort, meestal enkelvoudig, grammaticaal eenvoudig, kunnen spelfouten en grammaticale fouten bevatten

• zinnen worden langer, naast enkelvoudige ook samengestelde zinnen, grammaticaal complexer, kunnen spelfouten en grammaticale fouten bevatten

• zinnen worden langer, naast enkelvoudige ook samengestelde zinnen, grammaticaal complexer; bevatten bij gevorderde taalleerders van het Fries weinig spellingfouten en grammaticale fouten; bij beginnende taalleerders van het Fries kunnen spellingfouten en grammaticale fouten voorkomen

• verzorgen is gericht op:
  • tekening kleuren
  • woorden versieren

• verzorgen is gericht op:
  • verdeling bladspiegel
  • illustraties bij tekst

als groep 3/4 +

• aandacht voor spelling en interpunctie
• alinea's, titels en kopjes

als groep 5/6 +

• tekstconventies
• werken met tekstverwerkingsprogramma's

• de onderwerpen zijn dichtbij, ze gaan over het hier en nu, zijn contextgebonden en concreet

• de onderwerpen zijn dichtbij, ze gaan over het hier en nu of over nabije omgeving, nabije toekomst/verleden. De onderwerpen zijn concreet

• de onderwerpen worden minder contextgebonden. Ze hebben ook betrekking op verleden en toekomst en op omgeving die minder nabij is. Er komen ook abstracte onderwerpen voor (bijvoorbeeld bij de zaakvakken)

• de onderwerpen zijn niet altijd contextgebonden. Het kan ook om abstracte onderwerpen gaan

• het inzetten van schrijfstrategieën wordt begeleid door de leraar en richt zich vooral op het verkennen van het onderwerp en het 'verzamelen' van informatie

• het inzetten van schrijfstrategieën wordt begeleid door de leraar en richt zich vooral op het oriënteren op het onderwerp, het verzamelen, selecteren en ordenen van informatie en op het reflecteren (vooral op de inhoud en in mindere mate op de vorm). Bij het verzorgen van de tekst gaat het vooral om de lay-out

• het inzetten van schrijfstrategieën wordt aangemoedigd door de leraar waar nodig door hem begeleid. Bij het oriënteren komt meer aandacht voor het doel en publiek. Bij het plannen maken de leerlingen ook een opzet voor hun tekst. Het reflecteren en reviseren heeft betrekking op inhoud (doel, publiek, opbouw van tekst) en vorm (opbouw van zinnen, spelling)

als groep 5/6