Door het bos op zoek naar de juiste boom
Het kiezen van een nieuw kindvolgsysteem voor het jonge kind is sinds de afschaffing van schoolse toetsen voor kleuters meer en meer een fundamentele keuze geworden
Door: Aafke Bouwman, trainer-coach-auteur jonge kind - Aafke Bouwman Onderwijsadvies.
Een kindvolgsysteem
Het hebben van een kindvolgsysteem om de ontwikkeling van kleuters in een doorgaande lijn te monitoren, is al sinds lange tijd verplicht. Daarnaast beschikte de leerkracht over een uitgebreid arsenaal van (deel)toetsen om aanvullende informatie te verkrijgen.
Sinds 1 januari 2023 mogen er voor kleuters geen schoolse toetsen meer worden gebruikt. Het kindvolgsysteem is de enige vorm van monitoring om de doorgaande lijn te volgen en aan de hand van verkregen gegevens een passend beredeneerd aanbod samen te stellen.
De leerkrachten van basisschool de Vijg en de Esdoorn gaan fuseren. Ze willen dan ook een juiste keuze maken. Op de website van SLO staat een overzicht van maar liefst 34 veel gebruikte (deel)systemen voor kleuters. Een klein bos met een diversiteit aan bomen. Hoe vinden zij de boom die bij de school past?
Samen maakten we een boswandeling aan de hand van drie essentiële handvatten die het keuzeproces ondersteunen.
1. Vorm volgt visie
Educatie en onderwijs is geworteld in de visie van een school. Zo af en toe kwamen we een uitstekende boomwortel tegen. Hinderlijk als je erover struikelt, maar het houdt je scherp. Let op, wees alert op het aanbod en de aanpak. Sluit dit nog aan bij de visie?
Op een open plek speelden we een ronde van het visiespel jonge kind (SLO). De stellingen van het onderdeel ‘Hoe volgen we de ontwikkeling van het jonge kind?’ werden besproken en enkele: daarvan gekozen als fundamenteel voor het nieuwe instrument.
2. Criteria vaststellen
Vanuit de gekozen stellingen werden concrete criteria, waaraan het nieuwe instrument moet voldoen, opgesteld. Daarvoor was de picknicktafel aan de rand van het bos een goede plek. Je kunt van afstand naar het bos kijken om te bepalen welke boom het meeste zonlicht vangt, te veel in de schaduw staat en wel of niet bloeit.
Criteria als: de hele ontwikkeling in kaart brengen of alleen bepaalde domeinen; zelf te bepalen volgmomenten of vastgestelde; tussendoelen op ontwikkeling of afvinken op beheerst, moeten aansluiten op de visie. We gebruikten als ondersteuning ook de criterialijst (pdf, 163 kB) uit het Stappenplan bij het kiezen van een kindvolgsysteem (SLO).
3. Evalueer op verschillende momenten
Na de boswandeling hebben de leerkrachten in de maanden daarop enkele passende systemen uitgeprobeerd en tot slot een kindvolgsysteem gekozen dat het beste bij de visie en werkwijze van de nieuwe school past.
Op verschillende momenten is er geëvalueerd. Na het opstellen van de criteria, na de uitprobeerfase en tijdens de implementatiefase. Door de regelmatige evaluatie bleef men scherp op de criteria en visie. Uiteindelijk is de juiste boom gevonden. Enkele meters van de rand, stevig geworteld, niet bloeiend, maar met sterke takken, waarop in de loop van de tijd diverse nesten zijn gebouwd.