Samenwerken

21 april 2020

Samenwerken hoort tot de belangrijke vaardigheden van de 21e eeuw. Jonge kinderen kunnen al beginnen dit te leren en in het voortgezet onderwijs ontwikkelen leerlingen deze vaardigheid verder.

Bij samenwerken gaat het om het gezamenlijk realiseren van een doel, en hierin anderen kunnen aanvullen en ondersteunen. In samenwerken zit zowel een sociale als een cognitieve component. Het gaat om:

  • verschillende rollen bij jezelf en anderen (h)erkennen
  • hulp en feedback vragen, geven en ontvangen
  • een positieve en open houding ten aanzien van andere ideeën
  • respect voor verschillen
  • onderhandelen en afspraken maken met anderen in een team
  • functioneren in heterogene groepen
  • effectief communiceren

Leerlijn samenwerken

De leerlijn over samenwerken is uitgewerkt in zes kolommen, vier fasen met aanbodsdoelen en twee kolommen met voorbeelden. De eerste drie fasen zijn voor primair onderwijs en fase vier is bedoeld voor het voortgezet onderwijs. Om verschillen tussen vmbo en havo-vwo inzichtelijk te maken, worden bij de doelen van fase 4 voorbeelden gegeven die gerelateerd aan eindtermen van verschillende vakken.

Leren samenwerken als opdracht voor het onderwijs

We werken in de 21e eeuw zelden meer alleen, we werken vooral in teams. En teams krijgen andersoortige relaties. Doordat de kennis die we moeten beheersen steeds groter wordt, ontstaat verdeling van deskundigheid. Werk wordt gespecialiseerder, om tot een geheel te komen is samenwerking met deskundigen op andere gebieden essentiëel. Ook kennisontwikkeling is steeds belangrijker en dat doen we veel beter samen. 
Leerlingen werken op een gestructureerde manier samen in kleine, liefst heterogeen samengestelde groepen. De gedachte is dat kinderen niet alleen leren van de interactie met de leerkracht, maar ook van de interactie met elkaar. Door samen te werken en daarbij te reflecteren op de eigen inbreng en die van anderen en op het groepsproces, wordt sociaal inzicht groter en ook persoonsvorming is erbij gebaat.

Het nieuwe samenwerken: virtueel, op afstand

Een apart aandachtspunt in deze tijd van internationalisering en snel voortschrijdende technologie is samenwerken op afstand: digitaal/virtueel samenwerken. Dit maakt de teams waarmee wordt samengewerkt diverser. We moeten bereid en in staat zijn om samen te werken op afstand en daarbij open staan voor andere ideeën en waarden.

Overzicht geraadpleegde bronnen.