Publicaties

In het schooljaar 2018/2019 zijn de vernieuwde examenprogramma's voor bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid (hierna te noemen bedrijfseconomie) ingevoerd. Het nieuwe vak bedrijfseconomie (BE) vervangt het examenvak management en organisatie. In dit rapport wordt in de breedte gekeken naar de ervaringen en meningen van docenten met betrekking tot (de invoering van) dit programma, maar ook specifiek naar de voornaamste programmatische veranderingen. Deze veranderingen richtten zich op het meer centraal stellen van de belevingswereld van de leerling en het komen tot een grotere samenhang tussen de diverse domeinen van het examenprogramma.

Vanaf het schooljaar 2016-2017 is het nieuwe beroepsgerichte examenprogramma ingevoerd in de bovenbouw van het vmbo. Een te versnipperd aanbod, verouderde programma's, een inflexibel curriculum en zorgen over de organiseerbaarheid van voldoende divers
beroepsvoorbereidend vmbo-onderwijs vormden aanleiding voor deze vernieuwing. Sinds het schooljaar 2017-2018 werken alle vmbo-scholen met het nieuwe examenprogramma. In opdracht van het ministerie van OCW geeft SLO vorm en inhoud aan een driejarige monitoring en evaluatie. De huidige rapportage betreft een tussenmeting onder docenten en leerlingen in schooljaar 2017/2018.

Tijdens het leerproces in de klas is volop interactie tussen docent en leerlingen. De docent ontdekt onjuiste antwoorden van zijn leerlingen en reageert daarop. Toch blijven veel problemen verborgen tot het moment dat de summatieve toets wordt afgenomen. Dat is jammer, want er zijn veel mogelijkheden om gedurende de les in enkele minuten begrips- en andere leerproblemen op te sporen én er onmiddellijk en adequaat op te reageren. In deze publicatie wordt aan de hand van concrete voorbeelden getoond hoe docenten misconcepties van leerlingen snel kunnen signaleren aan de hand van concept checks.

Deze handreiking biedt didactische suggesties voor een spreektaak (het houden van een vlog over je favoriete plek) en een gesprekstaak (het voeren van een besluitvormend overleg over het inzamelen van geld voor een goed doel). De taken zijn een bewerking van de taken die gebruikt zijn in de peiling naar Mondelinge taalvaardigheid. Ze zijn aangepast aan de context van de lespraktijk en voorzien van een lesbeschrijving en leerlingmateriaal (hulpkaarten voor het spreken en het voeren van een overleg). Ze dienen als voorbeelden van hoe het onderwijs in spreken en gesprekken voeren in groep 8 inhoud en vorm kan krijgen.

Onder regie van de Inspectie van het Onderwijs brengt Peil.onderwijs de kennis, vaardigheden en houding van leerlingen aan het einde van het primair onderwijs in kaart. De peilingen worden periodiek uitgevoerd waardoor vergelijking van prestaties over de tijd mogelijk is. Met de uitkomsten weten we wat kinderen leren op school, hoe deze resultaten zich in de tijd ontwikkelen en hoe deze zich verhouden tot het beoogde onderwijsleerproces. Het onderzoek wordt uitgevoerd op basis van een domeinbeschrijving. Daarin wordt beschreven wat de wettelijke eisen zijn voor de inhoud van het specifieke domein en hoe deze inhoudelijke eisen in de praktijk van het onderwijs vorm krijgen. In 2020 voert de inspectie een peiling uit naar het onderwijsleerproces en de leerresultaten van het domein leesvaardigheid binnen het taalonderwijs op de basisschool en in het sbo. Deze domeinbeschrijving vormt daarvoor een basis.

SLO monitort de invoering van de nieuwe wiskunde-examenprogramma's voor havo en vwo die in het schooljaar 2015-2016 zijn ingevoerd in klas 4 van havo en vwo. Dit rapport geeft de resultaten van de eindmeting onder docenten en leerlingen betreffende het vernieuwde wiskunde B vwo. Deze eindmeting vond plaats in het voorjaar van 2018 en bestond uit een vragenlijstonderzoek onder docenten en leerlingen uit vwo 5 (tweede cohort) en vwo 6 (eerste cohort). Onderwerpen die daarin aan de orde kwamen zijn achtergrondkenmerken van docenten en leerlingen, de onderwijspraktijk (wat doen docenten) en onderwijsbaarheid, toetsbaarheid en haalbaarheid (wat vinden docenten). Daarnaast zijn in 2018 interviews afgenomen met docenten en leerlingen van vier scholen ter verdieping van het vragenlijstonderzoek.

SLO monitort de invoering van de nieuwe wiskunde-examenprogramma's voor havo en vwo die in het schooljaar 2015-2016 zijn ingevoerd in klas 4 van havo en vwo. Dit rapport geeft de resultaten van de eindmeting onder docenten en leerlingen betreffende het vernieuwde wiskunde A vwo. Deze eindmeting vond plaats in het voorjaar van 2018 en bestond uit een vragenlijstonderzoek onder docenten en leerlingen uit vwo 5 (tweede cohort) en vwo 6 (eerste cohort). Onderwerpen die daarin aan de orde kwamen zijn achtergrondkenmerken van docenten en leerlingen, de onderwijspraktijk (wat doen docenten) en onderwijsbaarheid, toetsbaarheid en haalbaarheid (wat vinden docenten). Daarnaast zijn in 2018 interviews afgenomen met docenten en leerlingen van vier scholen ter verdieping van het vragenlijstonderzoek.

De Systematische Probleem Aanpak Plus (SPA+) is een hulpmiddel voor leerlingen bij het beantwoorden van ‘leg-uit-’, ‘verklaar-’ en ‘redeneer’-opgaven. Dit onderzoeksverslag beschrijft de theoretische opzet van de SPA+ en het gebruik ervan in de onderwijspraktijk, heel specifiek in twee parallelle vwo 4-scheikundeklassen. Deze informatie kan docenten helpen om te bepalen of de SPA+ geschikt is voor wat zij willen bereiken met hun leerlingen.

Het vernieuwde schoolexamenprogramma Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV) havo/vwo is in het schooljaar 2017-2018 gestart voor alle vierdeklassers havo en vwo. Aanleiding voor dit monitorrapport is zicht te krijgen op hoe de beoogde verandering in het examenprogramma CKV in de dagelijkse lespraktijk door docenten en leerlingen wordt vormgegeven (uitgevoerd) en ervaren. Hoe kunnen leerlingen door het vak CKV een cultureel groeiproces doormaken (wat gebeurt er daadwerkelijk met het beoogde examenprogramma) en hoe begeleiden en bewaken hun docenten CKV dit proces? Daarnaast is onderzocht waar docenten (en hun leerlingen) met betrekking tot dit nieuwe examenprogramma tevreden over zijn en/of waar ze (nog) eventuele knelpunten ervaren. Andere monitorvragen gaan in op hoe docenten CKV zich hebben voorbereid op de invoering.