Kunstzinnige oriëntatie - kerndoel 54 - taal en spel
betekenisvolle onderwerpen en thema's Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
betekenisvolle onderwerpen en thema's uit de verschillende leergebieden en de directe belevingssfeer van de kinderen, bijvoorbeeld:
- mensen en dieren
- seizoenen en het weer
- feest
- verhalen en sprookjes, prentenboeken en gedichtjes
- televisieprogramma's
- dagelijkse handelingen en specifieke locaties als winkel, dierentuin, paleis, enz.
Inhoud voor: groep 3 en 4
- de onderwerpen van groep 1 en 2 komen weer aan de orde, maar dan op een ander niveau
- nieuwe onderwerpen/thema 's zijn bijvoorbeeld:
- beroepen, vervoermiddelen, op vakantie, circus
- op de foto, spelen met de vertelstoel, telefoneren, gebarentaal
- spelen vanuit voorwerpen of decor
Inhoud voor: groep 5 en 6
onderwerpen en thema's uit wereldoriëntatie en kunst, bijvoorbeeld:
- sport, reizen, avonturen, vriendschap, andere landen, andere tijden
- media: de krant, tv programma's, reclame, journaal, internet
- kinderliteratuur en kinderpoëzie
- verschillende theaterstijlen in de eigen en andere culturen (zoals komedie, slapstick, cabaret, opera, poppen- en maskertheater, mime)
Inhoud voor: groep 7 en 8
- onderwerpen en thema's uit vorige groepen worden uitgediept.
- nieuwe onderwerpen zijn bijvoorbeeld:
- gevoelens en beroemd zijn
- subcultuur, mode en kleding
- film en helden van het witte doek
- theater als kunstvorm en theatervormgeving
- de geschiedenis van het theater en thema's uit de klassieke oudheid en van Shakespeare
spel-elementen Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
- spel op basis van betekenisvolle eenvoudige situaties, rollen en verhalen met het accent op beweging
- spelenderwijs kennismaken met:
- spel-elementen: wie, wat, waar
- rekening houden met elkaar in spel, aangestuurd door de leerkracht
Inhoud voor: groep 3 en 4
als groep 1/2 +
- spel op basis van betekenisvolle eenvoudige situaties en verhalen. Met aandacht voor rolopbouw, beweging, houding, stem en taal
- bewust hanteren van:
- spel-elementen: wie, wat, waar
- begin en einde van een scène
- samenspel: rekening houden met elkaar in spel
Inhoud voor: groep 5 en 6
als groep 3/4 +
- spel op basis van betekenisvolle situaties en verhalen. Met aandacht voor rolopbouw: combinaties van beweging, houding, gebaar, emotie, stem, taal en mimiek
- bewust hanteren van:
- spel-elementen: wie, wat, waar, wanneer
- begin, midden, einde van een scène
- samenspel: inspelen en reageren op elkaar in spel
Inhoud voor: groep 7 en 8
als groep 5/6 +
- spel op basis van theatervoorstellingen. Met aandacht voor: verschillende rollen/rolopbouw, samenspel, regie en vormgeving met gebruik van kostuums, attributen, decor, licht en geluid
- bewust hanteren van:
- spel-elementen: wie, wat, waar, wanneer, waarom
- hoe (vormgeving)
- opbouw van een toneelstuk in scènes
- samenspel (rekening houden met meerdere rollen)
- regie (reageren op het spel van anderen)
- spelen voor publiek
spelvormen Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;
Inhoud voor: groep 1 en 2
- in combinatie met spel-elementen,
bijvoorbeeld:
Inhoud voor: groep 3 en 4
als groep 1/2 +
- in combinatie met spel-elementen,
bijvoorbeeld:
Inhoud voor: groep 5 en 6
als groep 3/4 +
- in combinatie met spel-elementen, bijvoorbeeld:
Inhoud voor: groep 7 en 8
als groep 5/6 +
- in combinatie met spel-elementen, bijvoorbeeld:
Toelichting: Teacher in role
Vergelijkbaar met vertelpantomime, maar in plaats van een verteller speelt de leraar een rol waarmee zij het spel kan sturen. Zij stelt daartoe vragen. Rolwisseling van de leraar kan bijvoorbeeld als volgt: Als de leraar een hoedje op heeft is hij/zij rolfiguur, met het hoedje af petje af weer weer juf of meester.
Toelichting: Spel-elementen
Er zijn vijf spel-elementen. Je vindt ze door de volgende vijf vragen te stellen (de vijf w's):
- Wie doet iets?
- Wat doet het personage?
- Wanneer gebeurt het?
- Waar speelt het zich af?
- Waarom doet dat personage het?
Een beginnend speler verbeeldt zich onbewust enkele van die elementen. Uiteindelijk gaat hij zich bewust met alle spelelementen bezig houden en bereikt de fase van de bewuste vormgeving. Het kind wordt zich er ook steeds meer van bewust dat hij voor anderen speelt. Hij leert de vijf spelelementen zo vorm te geven dat toeschouwers begrijpen wat hij bedoelt. Uit zijn spel maken zij op wie hij is, wat hij doet, waar en wanneer het gebeurt en waarom hij het onderneemt.
Toelichting: Rollenspel
Kinderen spelen op basis van een gegeven rolbeschrijving bijvoorbeeld een gevaarlijke zeerover, een slimme dief.
Toelichting: (Vertel)pantomime
Pantomime
De kinderen beelden zonder woorden gevoelens, handelingen en situaties uit.
Vertelpantomime
Tijdens een vertelling door de leraar beelden de kinderen de bijbehorende handelingen, gevoelens en situaties uit. Alle kinderen spelen tegelijkertijd, individueel of in tweetallen.
Toelichting: Tableau vivant
Kinderen tonen in een stilstaand beeld de essentie van een situatie.
Toelichting: Spel met materialen
Materialen als kleding, attributen en decor zijn uitgangspunt of belangrijk hulpmiddel bij spel. Met een kroon kan een kind zich echt koning voelen.
Toelichting: Associatiespel
Rond een gegeven woord of attribuut laten de kinderen hun fantasie de vrije loop. Het ene woord kan het andere uitlokken: een wandelstok kan een bezem of strijkstok worden. Er zijn geen beperkende regels.
Toelichting: Klankspel
Spelletjes waarbij kinderen bijvoorbeeld (dieren)geluiden nabootsen, spelen met harde en zachte geluiden, praten in fantasietaal, rijmwoorden bedenken.
Toelichting: Zintuigspelletjes
Allerlei concentratie- en reactiespelletjes om de visuele en auditieve waarneming te trainen.
Toelichting: Toneelspel
In dit spel werken kinderen aan een presentatie voor publiek (groeps- of schoolgenootjes), bijvoorbeeld bij een weeksluiting of afscheid van groep 8.
Toelichting: Spiegelspel
Spel waarbij kinderen elkaars bewegingen gelijktijdig en spiegelbeeldig volgen en nadoen.
Toelichting: Dialoogspel
Dit spel draait om het tweegesprek: een interview, een telefoongesprek of een ontmoeting tussen twee mensen.
Toelichting: Improvisatiespel
Kinderen spelen op basis van een gegeven onderwerp en rolverdeling, maar het verloop van het spel staat van tevoren niet vast.
Toelichting: Afspreekspel
De kinderen maken van tevoren afspraken over rolverdeling en spelverloop, bijvoorbeeld aan de hand van uitgedeelde kaartjes.
Toelichting: Inspringspel
Een nieuwe speler doet op onverwachte momenten zijn intrede in het spel en oefent invloed uit op het spelverloop.
Toelichting: Voordracht
De kinderen brengen een vaststaande tekst tot leven met intonatie, gebaren, houdingen, mimiek.
