Een volgsysteem kiezen: het belang van ontwikkeling

Door een onderwijsadviseur Jonge Kind.

Cruciale vraag

Bij de keuze van een passend kindvolgsysteem voor het jonge kind biedt het stappenplan van SLO een cruciale vraag in stap 1: “Wat is jullie visie op de ontwikkeling van jonge kinderen en wat betekent dat voor de wijze waarop jullie peuters en kleuters willen volgen?” Uitgangspunt is je visie op de ontwikkeling van jonge kinderen. Maar hoe vertaal je die visie in de praktijk? Hoe kom je écht tegemoet aan de manier waarop jonge kinderen zich ontwikkelen?

Visie en doelen

Veel scholen melden in hun visie iets als: “Wij sluiten aan bij hoe jonge kinderen zich ontwikkelen en doen dat door kinderen spelend te laten leren.” Dat lijkt helder, maar in de praktijk blijkt deze zin toch vaak multi-interpretabel. Als je werkt met jonge kinderen, heb je niet alleen te maken met een visie, maar ook met doelen. En dan zie je vaak dat het onderwijs zo wordt ingericht dat het vooral beredeneerd is vanuit die doelen. Of het aanbod ook passend is en aansluit bij de ontwikkeling van jonge kinderen, lijkt ondergeschikt.

Hoe vaak zitten kleuters in een ‘verplichte’ activiteit waarbij ze ‘letters leren’, in een context die niets met spel en spelen te maken heeft? Een activiteit die het bedoelde effect voorbijstreeft (dat kinderen letters leren kennen als tekens waarbij een klank hoort die altijd hetzelfde blijft). De betrokkenheid is laag en de activiteit lijkt voorbij te gaan aan het ontwikkelen van leesplezier. Misschien ontstaat dit vanuit druk, misschien vanuit de overtuiging dat het zo hoort of misschien vanuit onvoldoende kennis over hoe het ook anders kan. Maar is dit de definitie van ‘spelend leren’?

Bij het komen tot een visie op onderwijs aan het jonge kind, spelen vragen als: ‘Hoe ontwikkelen jonge kinderen zich en wat weten we hierover vanuit de kennis van breinontwikkeling? Hoe ziet onderwijs eruit dat aansluit bij hoe jonge kinderen zich ontwikkelen?’ Het is belangrijk om als team goed onderzoek te doen naar het antwoord op deze vragen. Heb je een duidelijk beeld van een groep waarin het aanbod aansluit bij hoe jonge kinderen zich ontwikkelen? Wat zie je kinderen doen en wat doe jij dan, als leerkracht? Wat heb jij nodig (aan kennis en vaardigheden) om het onderwijs op die manier in te richten?

Ontwikkeling en leren gaan samen op.

Leren en ontwikkelen

Voor jonge kinderen zijn leren en ontwikkelen twee heel verschillende dingen. In de praktijk van de professional die dit goed beheerst zien we aanbod dat én aansluit bij de ontwikkeling van kinderen én doelgericht is. Ontwikkeling en leren gaan samen op. Is dit jouw uitgangspunt, jouw visie, dan is het belangrijk dat het gekozen volgsysteem deze werkwijze ondersteunt.