Zoeken

Burgerschapsonderwijs krijgt de komende tijd een flinke impuls als het aan minister Slob ligt. Een wetsvoorstel hierover wacht al enige tijd op goedkeuring en in het traject Curriculum.nu zijn er bouwstenen in een
doorlopende leerlijn voor burgerschapsonderwijs in het primair en voortgezet onderwijs uitgewerkt. Maar toen kwam Covid-19. Wat betekent deze periode van wereldwijde pandemie, met alle gevolgen van dien, voor burgerschapsonderwijs? We bespraken het met directeur Jeannette Broer van der Ham en stamgroepleider Marije Stolker van Jenaplanschool de Zevensprong in Boskoop.

In het leren worden eigen keuzes van de leerling steeds belangrijker. Maar echt participeren – meepraten en meebeslissen zoals leerlingen dat later zullen doen als lid van de maatschappij – gaat een stap verder. Hoe oefen je dat op school? Aan de hand van een vierstappenplan kunnen docenten hun leerlingen inspraak geven in de inhoud van de lessen. Download hiernaast de brochure met de vierstappen om het zelf direct te gebruiken.

Leerlingen hebben uiteenlopende interesses. Hierbij aansluiten is goed voor hun motivatie. Ze voelen zich meer betrokken en verantwoordelijk voor hun leerproces. Dit vraagt om een breed onderwijsaanbod op school, waaruit leerlingen kunnen kiezen. Daar ligt een belangrijke taak voor de school. Wat ga je doen en wat ga je laten? In deze special laten scholen in po en vo zien welke afwegingen ze maken in hun curriculum.

Als klein meisje wilde ze al juf worden. Marjan Lagraauw besefte van jongs af aan dat bij het speciaal onderwijs haar hart ligt. ‘Eigenlijk zijn alle kinderen speciaal. Maar kinderen die net even anders zijn, daar werk ik het liefst voor.’ Met haar werk hoopt Marjan eraan bij te dragen dat kinderen in het speciaal onderwijs zich gehoord en gezien voelen. ‘Daarom is burgerschapsonderwijs voor deze leerlingen minstens zo belangrijk als in het reguliere onderwijs. Je laat kinderen ervaren dat ze hun mening mogen geven en hoe ze een stem krijgen.’

Naast kwalificatie en socialisatie is persoonsvorming een van de kerntaken van het onderwijs. Omdat persoonsvorming nauw samenhangt met de identiteit en de onderwijskundige visie van de school, gebeurt de ontwikkeling ervan op schoolniveau. Alderik Visser (SLO) creëerde een model dat scholen hierbij kan helpen.

Al veertien jaar zijn basis- en middelbare scholen verplicht burgerschapsonderwijs te geven. Toch is het bij veel scholen niet goed geregeld. Gaat de aanscherping van de wet per 1 augustus 2021 dat veranderen?

Op 10 oktober 2019 kreeg minister Slob de bouwstenen voor een nieuw curriculum in het primair en voortgezet onderwijs aangeboden. Ingrid Brummelman is directeur bij Curriculum.nu, de projectorganisatie die in opdracht van een groot aantal onderwijsorganisaties de afgelopen tijd het traject Curriculum.nu heeft gecoördineerd. Hoe is dat verlopen? Wat viel mee, wat viel tegen? En wat kunnen scholen de komende tijd verwachten?

In het huidige curriculum is nog te weinig aandacht voor digitale geletterdheid en burgerschap. De aandacht die er is, is versnipperd en weinig samenhangend. In het onderwijs van de toekomst krijgen digitale vaardigheden en burgerschap een prominentere plaats. Didactief laat in deze special, die samen met SLO is gemaakt, scholen aan het woord die hierin al goed op weg zijn.

Burgerschapsonderwijs op basisscholen wordt minder vrijblijvend, als het aan de overheid ligt. Het nieuwe wetsvoorstel wil dat scholen burgerschap planmatig in hun lesaanbod verwerken. "Daarbij gaat het om een versterking van het burgerschapsonderwijs”, legt leerplanontwikkelaar Annette van der Laan uit. "Scholen doen al veel, maar nog niet allemaal even plan- en doelmatig." Er wordt ingezet op twee trajecten: aanscherping van de wet en een curriculumherziening.

Artikel uit Tangram Magazine 2020 - 2021