Zoeken

Veel scholen bieden het onderwijs in de onderbouw van het vmbo aan in leergebieden. Zij lopen er tegenaan dat deze leergebieden niet één op één door kunnen lopen in de bovenbouw. Het examenprogramma kent vakken, geen leergebieden en niet alle vakken uit een leergebied worden in elke sector in de bovenbouw aangeboden. Daardoor worden de leerlijnen onderbroken. Deze publicatie is bedoeld voor scholen die in de onderbouw van het vmbo werken met leergebieden of dat willen gaan doen en die in de bovenbouw toewerken naar examinering in vakken. Zij krijgen handvatten om hun onderwijs zo in te richten dat de overgang van leergebieden naar vakken voor de leerlingen zo soepel mogelijk verloopt.

De overstap van de theoretische leerweg van het vmbo naar het mbo verloopt niet voor alle leerlingen zonder problemen. Gevolg: dalende motivatie, afhakers en switchers. In 2010 is SLO gestart met een project dat onderzoek doet naar de schakelfunctie van de theoretische leerweg. Een deelproject daarvan is een kwalitatief onderzoek (casestudy) onder eerstejaars studenten van opleidingen mbo-verpleegkunde (niveau 4). Doel van dit onderzoek was te achterhalen welke knelpunten leerlingen ervaren in de aansluiting van vmbo-tl naar mbo en welke oplossingen zij hiervoor zien.

Na een periode van experimenteren en ontwikkelen zijn de examenprogramma's voor het vmbo in augustus 2008 vastgesteld. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden, zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen. Voor scholen die de geboden ruimte willen benutten, heeft SLO handreikingen gemaakt die docenten ideeën aan de hand doen voor de invulling van de examenprogramma's.

Deze handreiking is bestemd voor docenten lichamelijke opvoeding 1 op het vmbo en voor schoolleiders. LO1 wordt afgesloten met een schoolexamen. Voor de exameneenheden zijn, net als voor de andere examenprogramma's voor het vmbo, alleen globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes. SLO heeft deze handreiking gemaakt om docenten te helpen door hen ideeën aan te reiken voor het uitwerken van het schoolexamen LO1.

Na een periode van experimenteren en ontwikkelen is het examenprogramma Techniek-breed vastgesteld in augustus 2008. Evenals de andere examenprogramma's voor het vmbo zijn de eindtermen voor Techniek-breed ook globaal geformuleerd. De exameneenheden voor alle vakken en beroepsgerichte programma's bestaan in de meeste gevallen nog maar uit één eindterm, waarin de inhoud van de betreffende exameneenheid is samengevat. Dit heeft geresulteerd in eindtermen die op een algemeen en op een hoog abstractieniveau zijn geformuleerd. Omdat de herziening van de examenprogramma’s slechts betrekking heeft op een globalere omschrijving van de exameneisen, wordt het globaal omschreven examenprogramma al van toepassing vanaf het examenjaar 2009. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden (tweederde deel van het examenprogramma) zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen, maar zijn niet verplicht van die geboden ruimte gebruik te maken. Voor scholen die de geboden ruimte wel willen benutten heeft SLO de voorliggende handreiking gemaakt die bedoeld is om docenten ideeën aan te reiken.

Het leerplan technologie in de onderbouw heeft een drieledig doel: een betere aansluiting realiseren tussen de onderbouw en de bovenbouw van het vmbo, het bieden van een intersectorale loopbaanoriëntatie- en begeleiding en het aanleren van ICT-vaardigheden. Hierbij is uitgegaan van de kerndoelen onderbouw, het examenprogramma technologie GL en de opleidingsdomeinen van het mbo.

Leerlingen moeten in hun schoolloopbaan al op vrij jonge leeftijd belangrijke keuzes maken en blijven daarmee ook in hun latere loopbaan geconfronteerd. Een goede loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) draagt bij aan het voorkomen van schooluitval (bij de overgang naar het mbo of later in het mbo) en onnodig switchen van opleiding. De wettelijke verplichting tot het aanbieden van LOB zorgde bij vmbo-scholen tot organisatorische problemen. Daarom is in 2005 de vmbo Carrousel. ontstaan. In dit samenwerkingsverband komen leerlingen gecoördineerd in aanraking met de beroepspraktijk van de verschillende instellingen in de sector Zorg en Welzijn. Deze publicatie onderzoekt hoe de vmbo Carrousel opgenomen kan worden in een leerroute LOB voor de basis- en kadergerichte leerweg.

Na een periode van experimenteren en ontwikkelen is het examenprogramma Sport, Dienstverlening en Veiligheid (SDV) vastgesteld in augustus 2008. Evenals de andere examenprogramma's voor het vmbo zijn de eindtermen voor SDV ook globaal geformuleerd. De exameneenheden voor alle vakken en beroepsgerichte programma's bestaan in de meeste gevallen nog maar uit één eindterm, waarin de inhoud van de betreffende exameneenheid is samengevat. Dit heeft geresulteerd in eindtermen die op een algemeen en op een hoog abstractieniveau zijn geformuleerd. Omdat de herziening van de examenprogramma’s slechts betrekking heeft op een globalere omschrijving van de exameneisen, wordt het globaal omschreven examenprogramma al van toepassing vanaf het examenjaar 2009. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden (tweederde deel van het examenprogramma) zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen, maar zijn niet verplicht van die geboden ruimte gebruik te maken. Voor scholen die de geboden ruimte wel willen benutten heeft SLO de voorliggende handreiking gemaakt die bedoeld is om docenten ideeën aan te reiken.

Een van de taken van de school is een bijdrage te leveren aan de opvoeding van haar leerlingen tot burgers. Een belangrijk aspect van burgerschapsvorming is waardenontwikkeling. Een leerling moet weten welke morele waarden in de Nederlandse samenleving belangrijk zijn, om vervolgens een eigen visie op waarden te ontwikkelen. Van de school wordt een eigen visie op de waarden van de school verwacht, die aansluit bij de belangrijke waarden van de Nederlandse samenleving. Deze handreiking is bedoeld om schoolleiders te ondersteunen in het vormen van die visie en om het proces van waardenontwikkeling in de school te bevorderen.

In 2014-2015 heeft SLO op verzoek van het ministerie van OCW trendanalyses uitgevoerd voor alle vakken in primair- en voortgezet onderwijs. Ook voor het kunst- en cultuuronderwijs is een vakspecifieke trendanalyse (VTA) uitgevoerd. De trendanalyse sluit aan op de groeiende belangstelling in het landelijke onderwijsbeleid voor meer systematische informatie over – en mogelijke discrepanties tussen – het beoogde, het uitgevoerde en het gerealiseerde curriculum. De VTA beschrijft, per onderwijssector, de huidige situatie in het vakgebied en schetst vanuit een leerplankundig perspectief de actuele ontwikkelingen in praktijk, beleid en wetenschap.