Zoeken

De resultaten van PISA in de periode 2003-2009 laten een dalende lijn zien - zowel absoluut (gemiddelde scores) als relatief (positie op de internationale ranglijst) - in prestaties van Nederlandse leerlingen voor wiskunde en deels ook voor leesvaardigheid en natuurwetenschappen. Naar aanleiding hiervan heeft de directie Voortgezet Onderwijs van OCW SLO gevraagd een analyse van de PISA-uitkomsten uit te voeren waarin deze daling vanuit leerplankundig perspectief verklaard wordt. Bij deze analyse is als kapstok gehanteerd de indeling in leerplankundige verschijningsvormen: beoogd, uitgevoerd en bereikt curriculum. Met name ging het daarbij om de vraag hoe dat wat gevraagd en getoetst wordt bij PISA zich verhoudt tot de kerndoelen, de meest gebruikte methoden en de lespraktijk op basis van die methoden. Daarbij is niet alleen gekeken naar de onderbouw van het voortgezet onderwijs, maar naar de hele fase van het funderend onderwijs (4 - 15) en daarnaast ook naar de tweede fase.

Dit rapport doet verslag van een project waarin is verkend hoe de Tweede Wereldoorlog -inclusief de Holocaust- en de dekolonisatie van Nederlands-Indië voorkomen in het curriculum van het primair en voortgezet onderwijs. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen:

het beoogde curriculum: visie en bedoelingen van het leerplan, uitgewerkt in documenten en materialen;

het uitgevoerde curriculum: het-leerplan-in-actie in de feitelijke school- en klassenpraktijk en percepties van leraren daarover;

het gerealiseerde curriculum: de ervaringen en resultaten van leerlingen.

Aanleiding van dit project is de transitie die momenteel gaande is waarbij, als gevolg van het wegvallen van de generatie getuigen, herinnering geschiedenis wordt. Wat betekent dit voor de wijze waarop we in het onderwijs aandacht willen besteden aan deze tijdsperiode en kan daarbij een relatie worden gelegd met doelen voor burgerschapsonderwijs? Een los katern met bijlagen (te downloaden) presenteert de uitgebreide onderzoeksresultaten.

Losse bijlagen bij het rapport Oorlog en dekolonisatie : heroriëntatie op de Tweede Wereldoorlog en de dekolonisatie van Nederlands-Indië.

Doel van de trendanalyse voor bewegingsonderwijs en sport is het in kaart brengen van de belangrijkste trends en opmerkelijke ontwikkelingen binnen dit leergebied in alle sectoren van het onderwijs. Daarbij past SLO een zogenaamde BUG-systematiek toe, dit betekent dat het curriculum wordt geanalyseerd volgens de driedeling Beoogd, Uitgevoerd en Gerealiseerd. Richtinggevende vragen daarbij zijn: welke patronen en opvallende discrepanties tussen beoogd-uitgevoerd-gerealiseerd zijn zichtbaar? Welke ruimte hebben, ervaren en nemen scholen en leraren bij de vormgeving van hun onderwijs? Wat moet, mag en kan? Waar liggen aanknopingspunten en uitdagingen voor verbetering? De analyse richt zich op leerplanontwikkelaars, lerarenopleiders, beleidsmakers, directies en onderzoekers rondom bewegingsonderwijs en sport.

In dit advies beschrijft de Commissie verantwoorde invoering rekentoets hoe de rekentoets in vo en mbo verantwoord ingevoerd kan worden. Het advies begint met de historie van de referentieniveaus, de rekentoets/het ce-rekenen en het tegenvallen van de resultaten op die toets. Daarna beschrijft het de opdracht en de werkwijze van de commissie en wordt ingegaan op de context van de invoering. Daarbij wordt aandacht besteedt aan de praktijk van het rekenonderwijs, onvolkomenheden in de toetsen/examens en de beschikbare en in ontwikkeling zijnde toetsen. Kern van het advies is dat leerlingen meer tijd nodig hebben om het niveau van de toets te halen. De Commissie stelt daarom tot slot een aantal tijdelijke maatregelen voor.

De theoretisch leerweg (tl) van het vmbo heeft een bijzondere positie in het Nederlandse onderwijsbestel. Vmbo-tl maakt deel uit van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, maar kent alleen theoretische vakken. Net als de andere vmbo-leerwegen is de tl een tussenstation naar vervolgonderwijs, maar in dit geval kan dat zowel mbo als havo zijn. In deze publicatie staat de vraag centraal hoe je tl-leerlingen bij het vak geschiedenis beter kunt voorbereiden op de overstap naar havo. Het maken van extra opdrachten op havoniveau verhoogt de prestaties van leerlingen, zo blijkt uit een onderzoek van SLO samen met het Montessori College Twente in Hengelo. Bovendien helpen de opdrachten bij de determinatie; leerlingen kunnen laten zien of ze voor geschiedenis op het havo genoeg in huis hebben.

De theoretisch leerweg (tl) van het vmbo heeft een bijzondere positie in het Nederlandse onderwijsbestel. Vmbo-tl maakt deel uit van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, maar kent alleen theoretische vakken. Het Kennemer College, de school die in deze publicatie centraal staat, biedt leerlingen in de bovenbouw van de theoretische leerweg verschillende leerroutes aan, waaronder de leerroute thbo. Deze route is bedoeld voor leerlingen die de capaciteiten hebben om via een maatwerktraject versneld door te stromen naar mbo en vervolgens hbo. Het traject is continu in ontwikkeling en de beschreven keuzes zijn gemaakt in een specifieke context. Toch kan dit concept –geheel of gedeeltelijk- schoolleiders, teamleiders en docenten in vmbo en mbo inspireren om ontwikkelingen in de eigen school gestalte te geven.

De theoretisch leerweg (tl) van het vmbo heeft een bijzondere positie in het Nederlandse onderwijsbestel. Vmbo-tl maakt deel uit van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, maar kent alleen theoretische vakken. Net als de andere vmbo-leerwegen is de tl een tussenstation naar vervolgonderwijs, dat ook nog eens zowel mbo als havo kan zijn. Deze publicatie informeert tl-opleidingen over mogelijkheden om hun leerplan voor het vak wiskunde te verrijken voor leerlingen die doorstromen naar een wiskunde-intensieve mbo-opleiding of naar 4 havo. Daarbij gaat het zowel over de inhoudelijke als de uitvoerende kant van verrijking.

In dit document presenteert het MVT-team van SLO het vreemdetalencurriculum in Nederland zoals beschreven in officiële documenten en materialen. Het gaat in op de positie van de talen in de curricula en op de landelijk vastgestelde kaders. Daarbij ligt de focus op het primair en algemeen voortgezet onderwijs. Verder besteedt het rapport aandacht aan nationale en internationale ontwikkelingen rondom het MVT-onderwijs. Het rapport besluit met een aantal aanbevelingen.

Met de vernieuwing van de tweede fase in augustus 2007 werd ook het programma voor geschiedenis vernieuwd. Belangrijkste vernieuwing is het centraal stellen van het ontwikkelen van historisch besef bij leerlingen. Om dat mogelijk te maken moeten leerlingen beschikken over een gemeenschappelijke basis van historische overzichtskennis en vaardigheden. In een enquête op internet werd in de maanden maart en april 2009 aan geschiedenisdocenten die werkzaam zijn in de tweede fase (havo en vwo) gevraagd hoe op hun school invulling is gegeven aan de vernieuwde tweede fase. De vragen hadden niet alleen betrekking op de organisatie van de vernieuwde tweede fase, maar ook op de ervaringen met het nieuwe programma. De resultaten van de enquête worden in deze publicatie gepresenteerd.