Onderwijsdoelen

25 juli 2023

Wat moet ik als leraar wel en niet behandelen als het om het examenprogramma gaat?

Wat is er fundamenteel vernieuwd en hoe zorg ik ervoor dat alle concepten en contexten goed aan de orde komen? Kan en mag ik actuele maatschappelijke gebeurtenissen en issues een plek geven in mijn lessen of is daar nauwelijks ruimte voor? Op deze pagina vind je wat je als leraar moet weten over het vak maatschappijwetenschappen.

De betekenis van het examenprogramma

In het examenprogramma staan de algemene (globale) eindtermen beschreven wat leerlingen voor hun examen moeten kennen en kunnen. In het programma staat ook welke domeinen en eindtermen in het centraal examen en welke in het schoolexamen getoetst moeten worden. Het examenprogramma vind je op de site van examenblad.nl.

Het verschil tussen centraal examen en schoolexamen

De stof van het centraal examen is specifieker beschreven in de syllabus. De makers van het centraal examen mogen niets vragen dat niet in de syllabus staat. Hier vind je de actuele syllabus voor havo en vwo.

Voor het schoolexamen is het examenprogramma niet verder uitgewerkt. Hier heb je als leraar en/of school dus meer vrijheid om de globale eindtermen van het examenprogramma zelf in te vullen. Om leraren hierbij te helpen heeft SLO een handreiking gemaakt met daarin voorbeelden van keuzes die je zou kunnen maken in onderwerpen, toetsvormen, etc.

Methodes

Methodes bevatten het lesmateriaal, waarmee leraren en leerlingen aan de slag kunnen. Ze zijn een vertaalslag van het eindexamenprogramma. De schrijvers van methodes maken daarbij allerlei keuzes. Ze zorgen ervoor dat de concepten en contexten van maatschappijwetenschappen aan de orde komen en houden daarbij rekening met de doelgroep (havo of vwo). Ze voegen soms voorbeelden toe omdat deze de stof verhelderen, of een nieuw begrip omdat het de samenhang tussen twee andere begrippen duidelijk maakt. Als je jezelf bij een onderdeel van de methode afvraagt of het verplicht is, kijk dan in het examenprogramma of de syllabus.

Alle doelen en leerlijnen in één tool met Leerplan in beeld

Maak je als school bewust keuzes in het curriculum, passend bij jouw leerlingen en visie? Dan wil je goed weten wat de (wettelijke) doelen zijn en hoe de doorlopende leerlijnen in elkaar zitten. Hoe zorg je dat jouw onderwijsprogramma goed aansluit bij wat leerlingen eerder hebben gehad? Hoe maak je een goede mix van verplichte stof en keuzeonderdelen? Zoek je naar meer samenhang tussen de vakken?
Leerplan in beeld helpt je op weg. Het is een digitale tool met doorlopende leerlijnen van primair onderwijs tot bovenbouw vo, maar ook alle wettelijk voorgeschreven kerndoelen en eindtermen per vak.


SLO actualiseert de kerndoelen en examenprogramma’s

Inmiddels zijn de eerste opbrengsten gepubliceerd. Benieuwd naar de ontwikkelingen?