Kunstdisciplines in beeld

6 december 2023

Binnen de verschillende kunstvakken zijn er steeds nieuwe ontwikkelingen, doordat bijvoorbeeld een examenprogramma is aangepast (CKV havo/vwo) of bijgesteld zoals bij Kunst (algemeen). Omdat nieuwe onderwerpen zich aandienen (digitale ontwerptechnieken bij muziek en/of beeldende vorming), omdat andere accenten worden gelegd (meer spel en stand-up bij drama) of omdat herijking van de visie op het schoolvak plaatsvindt (muziek).

Daarnaast zorgt de opbrengst van (monitor)onderzoek met betrekking tot onderwijs in kunst en cultuur ook voor nieuwe inzichten, werkwijzen en methodes, of is aanleiding tot verdere vakinhoudelijke discussie of verandering.

Bij bijvoorbeeld Art Based Learning (ABL) is het kunstwerk de (kennis)bron en ‘gesprekspartner’ die de kijkers (leerlingen) uitnodigt tot een gesprek. Samen langer naar kunstwerken kijken. Wat betekent dit voor de manier waarop je kijkt en de vragen die het kunstwerk kunnen oproepen? En, wat doet dit voor de manier van reflecteren op kunst en op mogelijk (nieuwe) inzichten voor jezelf?

De methode Visual Thinking Strategies (VTS) gaat in de kern ook over het met aandacht kijken naar kunst. VTS gebruikt de directe waarneming en (persoonlijke) vragen van leerlingen als vertrekpunt voor verdere kunsttheoretische toelichting. Zowel ABL als VTS zijn in eerste instantie ontwikkeld met het oog op museumeducatie maar hebben ook impact op de manier van werken in het reguliere onderwijs. Misschien eerst en vooral bij de beeldende kunstvakken (domein A2. beschouwen) maar wellicht ook met toepassingen voor muziek?

Verder inzoomen op de verschillende kunstdisciplines:

Beeldende vormgeving

  • Langer dan 10 seconden naar een kunstwerk kijken? Wat kan Art Based Learning betekenen voor museumeducatie en de lessen in de klas?
  • Vanuit een nieuwe zienswijze naar kunst kijken: wat is de bijdrage van de methode Visual Thinking Strategies?
  • Welke rollen kun je als kunstdocent innemen? Lees meer over het onderzoek van Melissa Bremmer, Emiel Heijnen en Sanne Kersten: Teachers as conceptuals artists.

Culturele en kunstzinnige vorming (CKV)

  • Monitor vernieuwd examenprogramma CKV havo/vwo
    SLO heeft onderzocht wat de ervaringen van docenten én leerlingen zijn met het vernieuwde examenprogramma CKV havo/vwo. Hoe komen leerlingen tot nieuwe kunstervaringen? Hoe begeleiden docenten het CKV-onderzoek van hun leerlingen? Welke kunstdisciplines en/of welke onderzoeksvragen zijn favoriet?
  • In de digitale handreiking CKV staat informatie over het vernieuwde examenprogramma CKV. Hoe zijn de verschillende domeinen opgebouwd? Hoe zou je aan de slag kunnen met de 11 dimensies? Waar moet je rekening mee houden wanneer leerlingen hun vragen formuleren voor het CKV-onderzoek?

Dans

  • Trendrapport Betovering en betekenis
    Uit het trendrapport over theater,- dans- en muziekeducatie uit 2019 blijkt dat het belang van educatie aan kracht heeft gewonnen. Er is een toename van educatieve activiteiten en een sterkere positie van de educatieve doelstelling binnen de organisatie. Kwaliteit staat centraal, om kinderen te kunnen ‘betoveren’ met dans moet het beste van het beste worden geleverd. Een gedegen voorbereiding op het bezoek van een voorstelling hoort daarbij. De samenwerking met scholen verloopt vaak bijzonder goed en structureel, maar is soms ook problematisch te noemen. Scholen hebben soms moeite om hun eigen behoefte met voldoende diepgang te formuleren.

Drama

  • Theatereducatie
    "Het is te stil rond theatereducatie." Cock Dieleman houdt een pleidooi voor theatereducatie binnen het onderwijs. 'Als wij kinderen tot meer dan alleen rechtlijnige denkers willen opleiden, moet ook theatereducatie een evenwichtig onderdeel worden van het curriculum.'

Erfgoed

  • Erfgoedonderwijs en emotienetwerken
    Emotienetwerken is een nieuwe methode die professionals, scholieren, studenten en anderen helpt om 'erfgoedwijs' te worden. in het museum, in de klas, op straat en op internet.

Film

  • Netwerk Filmeducatie
    We groeien op in en mét beelden. Film is dé manier waarop wij met elkaar communiceren én een beeld creëren van onszelf en de wereld om ons heen. Het Netwerk Filmeducatie zet zich in om leerlingen door heel Nederland film te leren spreken. Ze hebben hiervoor een uitgebreide filmdatabase met lessen en programma’s gecreëerd. Daarnaast bieden ze workshops en (na)scholing aan.
    Het Netwerk Filmeducatie werkt nauw samen met zes regionale filmhubs. Deze staan dicht bij de leraar om het scholen nog makkelijker te maken filmeducatie aan de slag te gaan. Filmhubs zijn er ook voor vragen over het inpassen van de leerlijn filmeducatie.
  • Eye
    Film is overal. Maar waar kijk je eigenlijk naar? Is wat je ziet wel echt? Waarom wordt een film opeens spannend? Hoe maak je een animatiefilm? Eye biedt museumprogramma's voor leerlingen van alle sectoren en jaarlagen.

Muziek

  • Een nieuw fundament voor muziekonderwijs: Als de muziek er al is
    Suzan Lutke stelt een schijnbaar onschuldige maar cruciale vraag in dit boek. Wat gebeurt er als we er niet meer van uitgaan dat de docent de leerlingen muziek moet leren maken? Wat gebeurt er als we ervan uitgaan dat het de taak is van de docent om de leerling uit te dagen zich muzikaal te ontwikkelen? Als we ervan uitgaan dat de docent een expert is in het identificeren van ontwikkelings-mogelijkheden? Een expert in het ontsluiten van een muzikale wereld waarin de leerling zich thuis kan voelen?