Publicaties

De afgelopen jaren werkte SLO met de Rijksuniversiteit Groningen en twaalf scholen samen aan de vertaling van een theoretisch kader voor cultuuronderwijs naar de onderwijspraktijk. Deze handreiking is het resultaat van die samenwerking. Het leerplankader biedt een structuur en een gemeenschappelijke taal waarmee cultuuronderwijs schoolbreed en in een doorlopende leerlijn kan worden ingericht en vormgegeven. Met behulp van dit kader kunnen leraren met elkaar bewuste keuzes maken voor de inhoud van hun onderwijs. De publicatie is in eerste instantie bedoeld voor cultuurcoördinatoren en leraren in primair en voortgezet onderwijs, en daarnaast voor schoolleiders, medewerkers van culturele instellingen en andere geïnteresseerden die hun cultuuronderwijs vanuit een fundament vorm willen geven.

Deze publicatie laat zien hoe de leraar binnen zijn eigen leergebied taalgericht kan werken, hoe hij zijn lessen kan herontwerpen en lesmateriaal op een andere manier kan inzetten. Naast deze zijn er nog drie publicaties ontwikkeld die dienst doen als vakspecifieke ondersteuning voor docenten die dagelijks te maken hebben met de spanning tussen gestelde vakdoelen en de taalvaardigheid van leerlingen. Het betreft publicaties voor de vakkenclusters groen vmbo, de talen en exacte vakken.

Het vak maatschappijwetenschappen in havo en vwo krijgt een nieuw examenprogramma en gaat werken met de concept-context-benadering. Doel is leerlingen met concepten als ‘individualisering’ en ‘socialisatie’ de sociale werkelijkheid te laten analyseren. Verworven kennis, zo is de gedachte, blijft dan langer hangen. Op pilotscholen hebben twee groepen van vier leraren voorbeeldmateriaal voor havo en vwo gemaakt. De lesprogramma’s hebben een eigen karakter gekregen: voor vwo is het richtpunt een abstractere, meer theoretische context. Deze publicatie behandelt het hoofdconcept 'verandering' binnen de context 'moderne samenleving',

Het vak maatschappijwetenschappen in havo en vwo krijgt een nieuw examenprogramma en gaat werken met de concept-context-benadering. Doel is leerlingen met concepten als ‘individualisering’ en ‘socialisatie’ de sociale werkelijkheid te laten analyseren. Verworven kennis, zo is de gedachte, blijft dan langer hangen. Op pilotscholen hebben twee groepen van vier leraren voorbeeldmateriaal voor havo en vwo gemaakt. De lesprogramma’s hebben een eigen karakter gekregen: voor vwo is het richtpunt een abstractere, meer theoretische context. Deze publicatie behandelt het hoofdconcept 'verandering' binnen de context 'moderne samenleving',

Uit een enquête die in 2009 in het kader van het vakdossier filosofie is gehouden onder filosofiedocenten, werd zichtbaar dat er behoefte is aan meer richtlijnen, duidelijkheid en structuur voor het geven van het vak in de onderbouw. De uitkomsten van de enquête waren de aanleiding voor de Universiteit van Amsterdam, het 4e Gymnasium Amsterdam, de Vereniging van filosofiedocenten en SLO om een voorbeeldleerplan voor filosofie in de onderbouw te ontwikkelen. Dit voorbeeldleerplan is te gebruiken bij het formuleren van een leerplan voor de eigen school. Als voorbeeld biedt het docenten richting en structuur bij het maken van hun eigen leerplankundige keuzes voor het formuleren van een visie op filosofie in de onderbouw, het bepalen en formuleren van leerdoelen en leerinhouden en het uitvoeren van leeractiviteiten.

Afstemming tussen vakken binnen de (bèta)profielen is weliswaar in de vernieuwingen van de bèta-vakken als wenselijk en noodzakelijk genoemd, echter in de onderwijspraktijk maar beperkt gerealiseerd. De commissie toekomst wiskundeonderwijs (cTWO) heeft in haar uitgangspunten samenhang en afstemming van wiskunde met overige vakken in het havo en vwo sterk benadrukt. Om deze uitgangspunten concreet vorm te geven heeft cTWO, samen met SLO, een handreiking voor scholen en docenten opgesteld. De publicatie bestaat uit drie delen: een deel voor beleidsontwikkeling in de school en een deel dat te gebruiken is bij overleg en afstemming tussen secties en profielteams. Het laatste deel bestaat uit voorbeeldmateriaal dat in de onderwijspraktijk ingezet kan worden.

De voorliggende publicatie kan worden gebruikt om de schooleigen keuzes bij het inrichten van de schoolexamens economie vorm te geven. De handreiking opent met een beschrijving van de positie van het vak economie in de tweede fase. Daarbij wordt ingegaan op het werken vanuit contexten, concepten en het realiseren van transfer. Vervolgens worden de onderdelen voor het schoolexamen uitgelegd en toegelicht, zoals de klaslokaalexperimenten en keuzeonderwerpen. Tot slot wordt ingegaan op het PTA en toetsing van de schoolexamenonderdelen.

Met ingang van het nieuwe schooljaar 2011 wordt een pilot gestart waarin het nieuwe examenprogramma maatschappijwetenschappen havo en vwo beproefd zal worden op uitvoerbaarheid, organiseerbaarheid en toetsbaarheid.Deze handreiking bij het schoolexamen opent met een beschrijving van de uitgangspunten en keuzes die gemaakt zijn ten aanzien van het nieuwe examenprogramma en beschrijft de veranderingen ten opzichte van het nu nog vigerende examenprogramma. Daarin wordt ingegaan op het werken vanuit de concept-contextbenadering en op de differentiatie tussen havo en vwo, die aan het examenprogramma ten grondslag ligt. Vervolgens worden de onderdelen voor het schoolexamen uitgelegd en toegelicht. Tevens wordt ingegaan op het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) en toetsing van de schoolexamenonderdelen.

Verslag van een driejarig pilotproject dat tot doel had het examenprogramma economie, zoals door de commissie Teulings geadviseerd, te evalueren. Het doel van de pilot was het beantwoorden van de vraag of dit examenprogramma toetsbaar, haalbaar en onderwijsbaar is. Algemeen kan worden geconcludeerd dat er verbeterpunten mogelijk zijn, maar dat dit examenprogramma haalbaar is in de tijd, onderwijsbaar voor docent en leerling en toetsbaar voor de examenmakers. Aanbevelingen vanuit de pilot betreffen de werkversie van de syllabus, eventuele aanpassing van de stof op een later moment en het installeren van een platform waar de ervaringen uit de pilot kunnen worden geborg en uitgedragen.

Voor het vak aardrijkskunde geldt sinds 2007 een nieuw examenprogramma. De eerste examens die op dit nieuwe programma gebaseerd zijn, zijn inmiddels afgenomen. Vandaar dat de behoefte ontstond aan een nieuw vakdossier voor het vak aardrijkskunde, omdat de uitkomsten ervan bruikbaar kunnen zijn voor eventuele tussentijdse bijstellingen van het examenprogramma, voor eventuele beleidsmaatregelen van de zijde van OCW en voor verbeteracties als gewenst onderzoek, scholingsaanbod of ontwikkelwerk. In dit vakdossier wordt de huidige situatie van het vak in de tweede fase geschetst en worden aanbevelingen voor de toekomst gedaan