Het Referentiekader Taal en Rekenen: een bruikbaar instrument voor het onderwijs?

Het Referentiekader Taal en Rekenen werd in 2010 ingevoerd om de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen in het po, vo, (v)so en mbo te versterken en te zorgen voor betere aansluiting tussen de onderwijssectoren. In opdracht van het ministerie van OCW is onderzocht in hoeverre deze beoogde doelen behaald zijn. Ook is geëvalueerd in hoeverre het Referentiekader een duidelijk, passend en bruikbaar instrument is voor het onderwijs.

Focus van het onderzoek

Het onderzoek bestond onder andere uit veldraadplegingen, focusgroepen, interviews en document- en data-analyses. De onderzoekers keken naar:

• de interne consistentie van de twee onderdelen van het Referentiekader Taal en Rekenen, dus de interne consistentie van het onderdeel over taal, respectievelijk van het onderdeel over rekenen;
• de interne consistentie van het Referentiekader Taal en Rekenen als geheel, oftewel de consistentie tussen de onderdelen voor taal en rekenen; en
• de externe consistentie van het Referentiekader Taal en Rekenen met andere (wettelijke) curriculumdocumenten.

Aanbevelingen

De resultaten van het onderzoek leidden tot drie aanbevelingen, die in mei 2022 in een rapport aan de Tweede Kamer zijn aangeboden:

1. Start de beoogde actualisatie van de kerndoelen en examenprogramma’s Nederlands en rekenen-wiskunde in po en vo. Bepaal daarbij de functie van het Referentiekader en welke aanpassingen de geactualiseerde kerndoelen en examenprogramma’s vragen ten aanzien van het Referentiekader. Neem de mbo-context voor het Referentiekader Taal en de al herijkte rekeneisen in het mbo daarbij vanaf het begin mee.
2. Optimaliseer en actualiseer de inhoud van het Referentiekader. Pak inconsistenties, bijvoorbeeld in de opbouw van de Referentiekaders, aan. Het is belangrijk beschrijvingen te bieden die in meerdere contexten bruikbaar zijn en actuele ontwikkelingen (digitale geletterdheid, kritische denkvaardigheden) mee te nemen. Om ervoor te zorgen dat leraren, leermiddelenmakers en toetsontwikkelaars het Referentiekader betekenisvol kunnen toepassen, kunnen beschrijvingen uitgewerkt worden in aanvullende, niet verplichte documenten zoals leerlijnen, kijkwijzers en handreikingen.
3. Investeer bij een herziening van het Referentiekader in grootschalige (na- en bij)scholing en monitoring. Scholing voor leraren en hun opleiders, leermiddelenmakers en toetsontwikkelaars is noodzakelijk om iedereen bekend te maken met het herziene Referentiekader en duidelijkheid te bieden over het doel en gebruik. Monitoring is nodig om zicht te krijgen op de beheersing van de referentieniveaus en op het onderwijs.

Hoe verder?

SLO is nauw betrokken bij de verdere ontwikkelingen rondom het Referentiekader Taal en Rekenen. Samen met het onderwijsveld worden de kerndoelen voor in elk geval Nederlands en rekenen-wiskunde geactualiseerd. Dat geldt ook voor de examenprogramma's Nederlands en wiskunde. SLO doet daarbij ook een voorstel voor de functie en bruikbaarheid van het Referentiekader Taal en Rekenen. De geactualiseerde kerndoelen en examenprogramma's in po en vo zijn mede bepalend voor dit voorstel. Meer informatie over de actualisatie van de kerndoelen en examenprogramma’s is te vinden op de themapagina.

Meer weten?

Download het onderzoeksrapport: Analyse en evaluatie referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen of bekijk de website van de Rijksoverheid voor meer informatie. Of lees het artikel over dit onderzoek dat in juni 2022 in Didactief verscheen: Referentiekader onder de loep.