Handreikers maatschappijvakken

Een actuele ‘inhaalvraag’ bij een economisch gesprek
De COVID-19 tijd en de maatregelen die in landen zijn genomen, verschillen. Financieel-economische belangen hebben (soms) ook invloed op de politieke besluitvorming. Beschrijf welke sectoren belang hadden/ hebben bij een ‘zeer’ streng beleid en welke sectoren dit minder kennen (of juist voorstander zijn/ waren van een grotere openstelling). In deze beschrijving kan het begrip ‘inhaalvraag’ ook een belangrijke rol spelen. In welke sectoren is sprake van een dergelijk verschijnsel en hoe werkt deze dan door op de sector? Welke sectoren kennen deze inhaalvraag veel minder? Hoe zou dit door moeten werken in overheidsbeleid wanneer het gaat om vraagstukken met betrekking tot subsidies en belastingen?

Deze opdracht is ‘vrij’ open en biedt veel ruimte voor een ‘economisch’ gesprek. Begrippen die je aan de orde kunt stellen, zijn: brancheorganisaties, inflatie/ inflatoire druk, vraaguitval, binnenlandse vraag, sectoren, de allocatiefunctie, herverdelingsfunctie en stabilisatiefunctie van de overheid, en de rol van onzekerheid bij economische beslissingen.

Van ontwikkeling vaccin tot vaccineren; welke (economische) routes kan je volgen?
Is de opdracht tot de ontwikkeling van een vaccin, zoals die bij het indammen van Covid-10 nodig was, een taak voor de overheid of de markt? Wie ontwikkelt het vaccin? Wie bepaalt de prijs? Wanneer wordt er uitbetaald? En hoe worden de verschillende beschikbare vaccins internationaal verdeeld?

Wat is de rol en impact hierbij van nationale overheden en die van bijvoorbeeld de EU? En ‘wat als’ er bijvoorbeeld geen overheden zijn, hoe zou een vaccinatiecampagne dan verlopen?

Laat leerlingen zich verplaatsen in de rol van beleidsmaker en vraag hen m.b.v. economische concepten enkele scenario’s uit te werken.

Van leergebied naar vak
Hoe kan je (nog) beter worden in geschiedenis? Hoe leer je historisch denken en redeneren. Oefen per tijdvak met opdrachten over de verschillende historische vaardigheden.

Oefenen met toetsen; goed voorbereiden is het halve werk
Voor geschiedenis is er in de loop der jaren veel oefenmateriaal ontwikkeld. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld de verschillende tijdvakken verkennen met behulp van een groot aantal toetsvragen (inclusief) de antwoorden.

Of online oefenen met chronologievragen uit het havo- en vwo-examen en met chronologievragen over de twintigste eeuw uit het vmbo-tl-examen.

De vragen uit examens (vanaf 2006) met betrekking tot tijdvakken en historische contexten zijn ook beschikbaar. Je treft ook vragen per thema zoals toetsvragen over de Koude Oorlog op alle niveaus.

Wat te doen met een ‘bezemexamen’?
Let op: vwo heeft in 2022 ‘bezemexamen’: kijk hier wat dit betekent voor het lesmateriaal.
De toetsvragen voor Duitsland in Europa 1918-1991 staan in de desbetreffende syllabus 2022 (pag. 13).

Toekomstmogelijkheden ‘na geschiedenis’?
Leerlingen die zich oriënteren (LOB) op een vervolgstudie in het onderwijs kunnen alvast aan de slag met oefenmateriaal voor de pabo-instaptoets (niveau havo-3) geschiedenis zoals de voorbeeldtoets uit 2014, 2015, 2016 of de voorbeeldtoets uit 2017 voor het vak geschiedenis.

Welkom bij Maatschappijwetenschappen
Dit keuzevak geeft leerlingen de mogelijkheid om inzicht te krijgen in de complexe samenleving. In het vak krijgen ze het gereedschap aangereikt in de vorm van een aantal centrale begrippen die uit de sociologie en politicologie komen. Ze leren kritisch te denken over actuele ontwikkelingen en de standpunten daarover gedegen te onderbouwen.

Het is een ‘superleuk’, ‘best heel moeilijk’ vak ‘dat iedereen eigenlijk zou moeten hebben’. Aldus enkele van de 600 leerlingen die aan het woord zijn in het monitoronderzoek (2020).

Wil je dit vak ook op jouw school aanbieden en leerlingen hiervoor enthousiast maken? Geef dan eens een introductieles of maak gebruik van het beschikbare ‘promotiemateriaal’:

‘Domweg gelukkig’ in onze maatschappij?
Nederlanders behoren tot de gelukkigste volken ter wereld. Hoe komt het dan toch, dat we vaak zo ontevreden zijn over allerlei ontwikkelingen en gebeurtenissen van alledag …? Maatschappijleer is het vak dat laat zien hoe mensen samenleven en wat daarbij komt kijken. Welke waarden zijn voor ons belangrijk en welke normen houden we eropna? Hoe vorm je een eigen mening over actuele, politieke en maatschappelijke kwesties?

Onderwerpen die in de lessen aan de orde komen: hoe besturen we ons land en welke regels gelden (democratie en rechtsstaat); hoe kijken we om naar elkaar en zorgen we voor elkaar (verzorgingsstaat); hoe is onze samenleving opgebouwd en samengesteld (pluriforme samenleving).

De website van Prodemos biedt passend en afwisselend materiaal en mooie tools over uiteenlopende onderwerpen voor de maatschappijleerles.

De website van mediawijsheid geeft veel achtergrondinformatie, filmpjes en lesmateriaal over het gebruik van (digitale) media.