Rubrics (in het Nederlands rubrieken) is de algemene naam voor analytische beoordelingsinstrumenten die bestaan uit beschrijvingen van niveaus van beheersing of van de kwaliteit van aspecten van een taak of product. Een rubric heeft de vorm van een tabel.
De gedachte achter de niveau-indeling is dat leerlingen zichzelf pas kunnen inschatten wanneer zij weten wat beginners gedrag en expert gedrag is. Een goede schaalverdeling maakt leerlingen duidelijk wat goed gaat en wat minder goed gaat. Rubrics zijn daarom in leerlingtaal geschreven omdat dat de communicatie over de beoordeling met leerlingen makkelijker maakt.
|
Niveau Aspect |
Expert |
Gevorderde |
Beginner |
(Score) |
| Anderen om mening vragen | [be-schrij-ving] | |||
| Oplos-singen bedenken | ||||
| … |
Het aantal aspecten en het aantal niveaus ligt niet vast. Sommigen kiezen voor een oneven aantal niveaus (bijvoorbeeld beginner-gevorderde-expert), andere voor een even aantal om de neiging in het midden te gaan zitten te vermijden. Er kunnen scores aan de niveaus verbonden worden, maar dat hoeft niet. Die scores kunnen ook per aspect verschillen.
De beschrijvingen van de niveaus worden vaak afgeleid uit de praktijk. Het hoogste niveau beschrijft een uitstekende prestatie van de betreffende leerlinggroep, het laagste een (zeer) onvoldoende prestatie.
Zie ook de publicatie van SLO over het maken en gebruiken van rubrics als beoordelingsinstrument.
Rubrics voor T&T
SO heeft rubrics opgesteld bij de competenties uit het examenprograma (eindterm B4). Voor deze rubrics is gekozen voor vier niveaus die ook met kleuren aangegeven zijn.
•Rood komt overeen met het minimale niveau (niveau D)
•Oranje komt overeen met het basisniveau (niveau C)
•Geel komt overeen met het gevorderde niveau (niveau B)
•Groen komt overeen met het expertniveau (niveau A = het meest gewenste niveau)
Als voorbeeld een deel van de rubric bij de competentie Analyseren (B4.3.):
De rubrics van de T&T competenties zijn voorbeeldmatig uitgewerkt. Zie onder Downloads, rechts.
Rubrics maken het mogelijk de ontwikkeling van de comptenties per opdracht en per competentie te scoren. Overzichten, zoals in het onderstaande voorbeeld, geven leerlingen en begeleider inzicht in de ontwikkeling ten tijde van bijvoorbeeld een portfolio- of voortgangsgesprek. De tabel geeft een voorbeeld van een score na zeven opdrachten en een eindopdracht. Het format van deze tabel is ook te vinden bij Downloads.
Het is niet nodig alle competenties per opdracht aan te bieden en te laten scoren. Het overzicht geeft langs de verticale lijn de ontwikkeling over de verschillende opdrachten aan.
Na de eerste opdracht kunnen leerling en begeleider aangeven welke competenties in de volgende opdracht meer aandacht krijgen. Leerlingen kunnen zich zo steeds concentreren op enkele competenties. Het is wel wenselijk om de competenties in meerdere opdrachten aan te bieden.
Wat opvalt is dat bij de eindopdracht alle competenties zijn beoordeeld. Niet alle competenties zijn daarbij 'groen' gekleurd: hebben niet het 'hoogste' niveau bereikt. Dat is ook niet nodig. Voor andere vakken hoeft een leerling ook niet de hoogste score te behalen.