F4: Ontstaan van het leven
19 juni 2020
De kandidaat kan met behulp van het concept ontstaan van het leven ten minste in contexten op het gebied van wereldbeeld benoemen met behulp van welke theorie het voorkomen van leven op Aarde wordt verklaard.
Mogelijke context
Wereldbeeld
Documentairemakers interviewen gerenommeerde wetenschappers die zich met onderzoek naar het ontstaan van het leven bezighouden met als doel kijkers inzicht in verschillende theorieën hierover te geven.
Mogelijke uitwerking van de eindterm
De kandidaat kan in contexten bijvoorbeeld:
- aangeven uit welke periode de eerste levende organismen op aarde stammen;
- theorieën over het eerste ontstaan van de organische moleculen op aarde beschrijven;
- theorieën over het ontstaan van de eerste levende cellen op aarde beschrijven;
- aangeven welke implicaties verschillende theorieën over het ontstaan van leven op aarde kunnen hebben voor levensbeschouwelijke vragen.
Mogelijke deelconcepten
Zelforganisatie, oersoep, archaea, chemische evolutie, Miller-Urey-experiment, endosymbiosetheorie, black smoker.
Relatie met andere subdomeinen
Centraal Examen
- B3 Stofwisseling van het organisme
- C1 Zelforganisatie van cellen
- C3 Zelforganisatie van het ecosysteem
- F1 Selectie
- F2 Soortvorming
Schoolexamen
- C2 Zelforganisatie van het organisme
- F3 Biodiversiteit
Suggesties voor lesmateriaal en achtergrondinformatie
- Evolutiebiologie: leerlingen ontdekken in de rol van exobioloog criteria voor het ontstaan van leven en maken kennis met het concept evolutie, debatteren over de evolutietheorie en doen een verwijzingsopdracht via internet. Deze opdracht is ontworpen door Naturalis.
- Biobits evolutie: Bio-Bits bovenbouw biedt leerlingen inzicht in het achterliggende denk- en onderzoekswerk dat vanaf het Darwinistische evolutiemodel tot het ontstaan van de moderne opvattingen heeft geleid.
- Water, bron van leven en ontwikkeling: een publicatie van de Stichting Bio-wetenschappen en Maatschappij, met lesmateriaal en PowerPoint over het ontstaan van het leven.
- Biobits evolutie: Bio-Bits bovenbouw biedt leerlingen inzicht in het achterliggende denk- en onderzoekswerk dat vanaf het Darwinistische evolutiemodel tot het ontstaan van de moderne opvattingen heeft geleid.
- Artikelen op ECENT (website voor lerarenopleiders): meerdere suggesties over denkbeelden over en benaderingen van evolutie.